اثر قارچ ميكوريزا بر تحمل به شوري ژنوتيپ‌هاي سورگوم

Effects of mycorhizal inoculation on the response of some sorghum genotypes to salinity

اين مطالعه به منظور بررسي تأثير تلقيح با قارچ ميكوريزا بر واكنش ژنوتيپ‌هاي مختلف گياه سورگوم (Sorghum bicolor (L.)) به تنش شوري اجرا گرديد. در اين تحقيق تعداد 10 ژنوتيپ در دو سطح شوري صفر و 100 ميلي مولار كلريد سديم و در دو شرايط تلقيح و عدم تلقيح با قارچ ميكوريزا در آزمايش فاكتوريل در قالب طرح پايه كاملاً تصادفي در 3 تكرار مورد ارزيابي قرار گرفتند. در اين مطالعه اثر متقابل شوري، ميكوريزا و ژنوتيپ بر صفات مورد بررسي معني‌دار بود. در اثر شوري در غالب ژنوتيپ ها غلظت عناصر فسفر و پتاسيم، محتواي نسبي آب و در كليه ژنوتيپ ها ميزان آغشتگي ميكوريزايي، محتواي كلروفيل و وزن خشك اندام هوايي كاهش و غلظت سديم افزايش يافت. در بين ژنوتيپ هاي مورد مطالعه، در هر دو شرايط تلقيح و عدم تلقيح با قارچ ميكوريزا، ژنوتيپIUA28 متحمل‌ترين ژنوتيپ به تنش شوري بود. بطور كلي، تلقيح با قارچ ميكوريزا موجب افزايش غلظت فسفر، پتاسيم و كلروفيل و كاهش غلظت سديم گرديد. در شرايط شور عملكرد ماده خشك در كليه ژنوتيپ ها، به استثناي ژنوتيپMGS5، در اثر تلقيح افزايش يافت و بيشترين ميزان افزايش رشد به ژنوتيپ MGS2 تعلق داشت. در شرايط شور افزايش نسبت پتاسيم به سديم نقش مهمي در بهبود رشد گياهان تلقيح شده با قارچ ميكوريزا داشت. در حالي كه در شرايط غيرشور، تلقيح با قارچ ميكوريزا، به استثناي ژنوتيپ KGS33، موجب بهبود رشد نگرديد. نتايج اين آزمايش نشان داد كه تلقيح گياه سورگوم با قارچ ميكوريزا مي تواند اثرات مخرب تنش شوري را بر رشد گياه تعديل نمايد و تفاوت قابل ملاحظه اي از اين نظر بين ژنوتيپ هاي اين گياه وجود دارد.

A pot experiment was conducted in order to study the effects of mycorhizal inoculation in responses to sorghum genotypes to salinity. The experiment was arranged as factorial in a complete randomized block design with three replications. In this study ten sorghum genotypes were tested under two levels of salinity (0 and 100 mM Nacl), and two inoculation (mycorhizae and control) treatments. The interactions between salinity, mycorhizal inoculation and genotype were significant on evaluated traits. There was a decrease in the concentration of phosphurous and potassium and leaf relative water content in most of genotypes and in the percentage of mycorhizae infection, cholorophyll, and shoot dry matter in all genotypes under saline condition. Among tested genotypes, IUA28 was the most tolerant genotype to salinity in both inoculated and none inoculated treatments. The inoculation of plants with mycorhizae increased the concentration of phosphurous, potassium and cholorophyll and decreased the concentration of sodium in treated plants. Under saline condition, except for MGS5, the biomass yield was increased with mycorhizal inoculation and the extent of increase was geatest in MGS2 as compared to other tested genotypes. The ratio of K/Na had a significant role in increasing growth of inoculated plants under saline treatment. Under non saline condition, however, except for KGS33, plant growth was not imporoved by mycorhizal inoculation. The results of this experiment showed that inoculation with mycorhizae can alleviate the negative effects of salinity on sorghum genotypes and there was considerable varitions among genotypes in this regards.