كليدواژه :
عملكرد كلاله , عناصر كم مصرف , كاروتنوئيد , كلروفيل
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: زعفران (.Crocus sativus L) يكي از با ارزش ترين گياهان دارويي و ادويه اي در جهان محسوب ميشود، كه در بيشتر مناطق كشور به علت نياز آبي كم اين محصول و سازگاري مناسب آن با شرايط محيطي، امكان كشت اين گياه وجود دارد. مديريت كود يك عامل مهم در موفقيت كشت گياهان ادويه‌اي و دارويي محسوب ميشود و عناصر غذايي نقش قابل توجهي در افزايش عملكرد زعفران دارد. كمپوست زباله شهري به عنوان يك كود آلي علاوه بر اينكه حاوي عناصر پر مصرف و كم مصرف ميباشد، قابليت دسترسي اين عناصر را نيز افزايش ميدهد. بنابراين اين پژوهش به منظور ارزيابي اثر كمپوست بر جذب عناصر غذايي كم مصرف (آهن، روي، مس و منگنز) در اندام هاي گياهي زعفران و رابطه آن با صفات زراعي و عملكرد انجام شد. مواد و روش ها: آزمايش در سال‌هاي زراعي 1395- 1394 در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل چهار سطح كمپوست زباله شهري (0، 5، 10 و 20 تن در هكتار) با سه تكرار بود. صفات اندازه گيري شده شامل غلظت عناصر كم مصرف در (خاك، برگ، بنه و كلاله زعفران)، رنگيزه هاي فتوسنتزي (كلروفيلa، b، كاروتنوئيد و كلروفيل كل) و صفات زراعي (وزن برگ تر و خشك، عملكرد و متوسط وزن گل تر و عملكرد كلاله خشك) بود. يافته ها: نتايج نشان داد كمپوست زباله شهري تاثير معني داري بر ميزان غلظت عناصر مس، آهن و منگنز (خاك، بنه و كلاله) زعفران نسبت به شاهد داشت، بيشترين غلظت آهن (3/038 و 4/334 ميليگرم بر كيلوگرم)، منگنز (0/980 و 3/116 ميليگرم بر كيلوگرم) و مس (1/094 و 1/802 ميليگرم بر كيلوگرم) گل و بنه در سطح 20 تن در هكتار كمپوست زباله شهري و كمترين ميزان اين صفات در سطح شاهد به دست آمد. غلظت عنصر روي خاك و برگ نيز با مصرف كمپوست زباله شهري نسبت به شاهد افزايش يافت. بيشترين ميزان غلظت عنصر روي (1/633 و 1/240 ميليگرم بر كيلوگرم) خاك و برگ به ترتيب با كاربرد 20 و 10 تن در هكتار كمپوست زباله شهري مشاهده شد. همچنين نتايج بيانگر تاثير معني دار كمپوست زباله شهري بر كاروتنوئيد و كلروفيل كل برگ، عملكرد گل و كلاله زعفران بود. بيشترين عملكرد گل و كلاله در سطح 10 تن در هكتار كمپوست زباله شهري به دست آمد. نتيجه گيري: به طور كلي نتايج اين پژوهش نشان داد، مصرف كمپوست به دليل وجود عناصر غذايي (پرمصرف و كم مصرف) در تركيب خود و افزايش جذب آنها توسط زعفران، سبب افزايش صفات زراعي و عملكرد اين گياه در اين آزمايش شد، كه در مجموع تيمار 5 تن در هكتار كمپوست، بعنوان بهترين تيمار در اين آزمايش مشخص گرديد.
چكيده لاتين :
Background and objectives: The most expensive medicinal spicy plant in the Middle East countries is saffron (Crocus sativus L.). Saffron is prepared from dried, bright red stigma .and its value is determined by the color compounds, carotenoids, crocin, and other crocetinglocosyl ester, slightly bitter flavor, picrocrocin, and pleasant aroma, safranal. Nutrition management is one of the main agronomic factor affecting chemical properties and yield of saffron. Municipal waste compost is one natural fertilizer which moreover contain micro elements and compost to be increased ability this elements. Therefore the effects of application of municipal waste compost on uptake micro elements (Fe, Cu, Zn and Mg) in saffron plant and relation with arable characteristics and yield of saffron were evaluated under field conditions.
Materials and methods: This experiment was carried out based on a randomized completely block design with three replications in research farm of University of Birjand, Iran, during cropping year 2015-2016. Treatments were four levels municipal waste compost (0, 5, 10 and 20 t.ha-1). The measured indices were included of concentration of micro elements (soil, leaf, corm and stigma), pigments photosynthesis (chl a, b and total and carotenoids) and arable characteristics (leaf fresh and dry weight, flower fresh yield and dry yield of stigma). Finally, data analysis was done using SAS 9.1 and means were compared by Duncan’s multiple range test at 5% level of probability.
Results: Results showed that municipal waste compost rate improved the concentration of Cu, Fe and Mn of soil, corm and stigma of saffron beside control. The highest concentration Fe (3.038 and 4.334 mg. kg-1), Mn (1.980 and 3.116 mg.kg-1) and Cu (1.094 and 1.802 mg.kg-1) of flower and corm were obtained in plants treated with 20 t.ha-1 municipal waste compost while the lowest values were recorded in the control. Also results showed that municipal waste compost improved the concentration Zn of soil and leaf beside control. The highest concentration Zn (1.633 and 1.240 mg.kg-1) of soil and leaf were obtained in plants treated with 20 and 10 t.ha-1 municipal waste compost. Leaf carotenoids and total chlorophyll, flower and stigma yield were influenced by municipal waste compost treatments. The highest flower and stigma yield were obtained in plants treated with 10 t.ha-1 municipal waste compost. Conclusion: Thus, results showed that municipal waste compost has significant impact on uptake micro elements of saffron soil and plant. Municipal waste compost hereby improved the arable and yield characteristics of saffron under field conditions.
