ارزيابي اثر قارچ‌هايGlomus mosseae وPiriformospora indica بر فلورسانس، مقدار و شاخص كلروفيل گياه ذرت (Zea mays L) در سطوح متفاوت فسفر و آبياري

Evaluation of the effect of two fungi species of Glomus mosseae and Piriformospora indica on chlorophyll fluorescence yield, content and index of maize (cv. SC704) under different amounts of phosphorous and irrigation regimes

به ­منظور بررسي كارايي همزيستي قارچ ­هاي شبه­ ميكوريزا Piriformospora indica و ميكوريزا Glomus mosseae بر بهبود ميزان رنگيزه­ هاي فتوسنتزي و شاخص­هاي فلورسانس در ذرت (رقم سينگل­كراس 704) در سطوح مختلف آبياري و فسفر، پژوهشي مزرعه ­اي در سال 1394 در دو منطقه قراخيل (قائم­شهر) و بايع­كلا (نكا) به­صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. روش­هاي مختلف آبياري در سه سطح (آبياري كامل، 75 و 50 درصد نياز آبي گياه) در كرت­هاي اصلي و چهار سطح تلقيح (بدون تلقيح، تلقيح با قارچ ميكوريز، تلقيح با قارچ شبه­ ميكوريزا و تلقيح همزمان دو قارچ) به­ همراه سه سطح كود فسفره (عدم مصرف، 50 و 100 درصد مورد نياز) در كرت­هاي فرعي قرار گرفتند. مطابق نتايج، با اعمال تيمارهاي كم ­آبياري ميزان كلروفيل a، b، a+b و حداكثر كارايي كوانتومي فتوسيستم II (Fv/Fm) در مقايسه با تيمار آبياري كامل به­ طور معني ­داري در هر دو ايستگاه كاهش يافت. همچنين، نتايج اين پژوهش حاكي از اثربخشي مثبت تلقيح قارچ (به ­ويژه تيمار تلقيح همزمان) بر كارايي كوانتومي فتوسيستم II از طريق افزايش معني­دار ميزان فلورسانس حداكثر بود. هرچند، كارايي كوانتومي غيرفتوشيميايي تنظيم­ شده فتوسيستم II (Y(NPQ)) با اعمال تيمارهاي كم­آبي افزايش يافت، اما تيمارهاي تلقيح با قارچ سبب كاهش معني­دار ميزان اين شاخص گرديد. ميزان كاهش در تيمار تلقيح همزمان از 22 درصد در ايستگاه قراخيل تا حدود 33 درصد در ايستگاه بايع­كلا متغير بود. در مجموع، نتايج بيانگر كارايي مطلوب اين قارچ ­ها در كاهش اثرات منفي تنش كم­آبي روي ميزان رنگيزه­ هاي برگ و عملكرد كوانتومي فتوسيستم II از طريق كاهش آسيب به مراكز واكنشي فتوسيستم بود.

In order to evaluate the symbiotic effects of mycorrhiza-like fungi, Piriformospora indica (Pi), and mycorrhiza fungi, Glomus mosseae (Gm), on improving the chlorophyll pigments and chlorophyll fluorescence indices of maize (Zea mays L. cv. 'SC 704') under different levels of irrigation and triple super phosphate (TSP), a field experiment was conducted in a split factorial arrengment based on a randomized complete block design with three resplications. Two regions, Gharakhil (Ghaemshahr) and Bayekola (Neka) were investigated during the growing season of maize in 2015. Three different regimes of irrigation (100, 75 and 50% of crop water requirement) were used as the main plot, four levels of inoculations (control, Pi, Gm and Pi+Gm inoculations) and three levels of TSP (control, 50 and 100% of crop requirement) served as the subplots. The results indiacted that the amount of chlorophyll a, b, a+b and photochemical quantum yield of photosystem II (Fv/Fm) were significantly declined by limited irrigation regimes in both stations. The results also indicate a positive effect of fungi inoculation on Fv/Fm ratio resulted in significant increase of maximum fluorescence (Fm), particularly when maize seeds were inoculated with Pi and Gm together. Although, quantum yield of regulated non-photochemical (Y(NPQ)) increased by limited irrigation regimes, it appears that this parameter was significantly decreased by fungi inoculation treatments. This reduction was varied from 22% for Gharakhil to 33% for Bayekola, when applied Pi and Gm inoculation together. In general, the results indicated that these fungi could decrease the negative effects of water deficit stress on leaf chlorophyll pigments content and photochemical quantum yield of photosystem II by reducing damage to reaction centers of photosystem II.