تأثير اسيد ساليسيليك و اسيد ايندول استيك بر اسانس و مواد مؤثره نعناع فلفلي (Mentha piperita L) و بادرنجبويه(Melissa officinalis L)

Foliar application effects of salicylic acid and indole acetic acid on the essential oil composition of Mentha piperita L. and Melissa officinalis L

تنظيم‌كننده‌هاي رشدي نقش حياتي در طي مراحل رشد و نمو گياهان ايفا مي كنند و كاربرد آن‌ها مي تواند باعث بهبود و افزايش عملكرد گياهان شود. در اين تحقيق اثرات كاربرد محلول‌پاشي دو هورمون اسيد ساليسيليك و اسيد ايندول استيك بر عملكرد كمي و كيفي اسانس گياهان اسانس نعناع فلفلي (Mentha piperita L.) و بادرنجبويه (Melissa officinalis L.) از خانواده‌ي نعناعيان (Lamiaceae) بررسي گرديد. اين پژوهش به صورت گلداني، به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با 4 تكرار در سال زراعي 1394 انجام شد. سطوح تيماري اسيد ايندول استيك (0، 1، 1/5 و 2 ميلي‌گرم در ليتر) و اسيد ساليسيليك (1،0، 10 و 20 ميلي‌مولار) روي گياهان مذكور در دو مرحله 6 و 8 برگي، محلول‌پاشي شدند و بعد از 3 هفته از اعمال تيمار دوم كه برگ‌ها به 16-22 برگي رسيده بودند، اقدام به برداشت گرديد. در ساختار هوايي نعناع فلفلي و بادرنجبويه، به ترتيب 28 و 23 تركيب شناسايي شد. بيشترين اجزاي موجود در اسانس بادرنجبويه (بيش از 65%) ژرانيال، نرال و منتول و در نعناع فلفلي (بيش از 70%) منتول، منتون و ايزومنتون بودند. نتايج نشان داد كه تيمار تركيبي ‌‌اسيد ساليسيليك 10 ميلي‌مولار و اسيد ايندول‌استيك 1/5 ميلي‌گرم در ليتر، در بالابردن ميزان كمي و كيفي اسانس گياهان تحت بررسي بهترين تيمار بود. به نظر مي‌رسد كه هورمون‌هاي مورد استفاده در اين تحقيق منجر به افزايش عملكرد و به تبع آن ميزان و اجزاي سازنده اسانس هر دو گياه شدند.

Growth regulators play a crucial role during plant growth and development and utilizing of them can a possible approach to improving plants economic yield. In this research, the effects of two elicitors [salicylic acid (SA) and indole acetic acid (IAA)] on the accumulation of essential oils in the shoot cultures of Mentha piperita L. and Melissa officinalis L. were studied. This research was conducted in pot expriment in randomized complete design in factoriel layout with 4 repeatitions in 2016. The following treatments were applied after the plants had 6 and 8 leaves: IAA (0, 1, 1.5, 2 mg/l), SA (0, 1, 10, 20 mM). Harvesting was done in 3 weeks after of second foliar application in time of plants had 16-22 leaves. Twenty-eight (28) essential oils in Mentha piperita L. were obtained and the most notable (more than 70%) were: menthol, menton and izomenton. Twenty-three (23) essential oils in Melissa officinalis L. were obtained and the greatest notable (more than 65%) were: geranial, neral and menthol and in Mentha piperita L. Results indicated mixed treatment of salicylic acid (10 mM) and indol acetic acid (1.5 mg/l) was the best treat on essential oil content and composition. It seems that the positive effects of hormones increased yield and then increased essential oil content and composition.