جداسازي و شناسايي بيوشيميايي و مولكولي باكتري لاكتوباسيلوس پلانتاروم از ريزوسفر ريشۀ ‏برنج لنجان

مقدمه: پروبيوتيك به گروهي از ريزموجودات زنده اطلاق مي‌شود كه آثار سودمندي بر سلامتي ميزبان دارند. لاكتوباسيلوسها از مهم‌ترين باكتري‌هاي پروبيوتيك هستند. تحريك‌كنندگي سيستم ايمني و كاهش عفونت دستگاه گوارش و خطر بيماري التهاب روده‌اي با توليد تركيبات ضدميكروبي ازجمله آثار مفيد لاكتوباسيلوس‌ها در انسان و حيوان هستند. اثر باكتري‌هاي ريزوسفر خاك مانند لاكتوباسيلوس‌ها در توليد هورمون، انحلال تركيبات غذايي گياهي، تسهيل جذب مواد غذايي نظير نيتروژن و كاهش بيماري‌هاي گياهي گزارش شده است. جداسازي لاكتوباسيل‌ها از منابع مختلف لبني و غيرلبني گزارش شده است. هدف پژوهش حاضر بررسي حضور لاكتوباسيلوس پلانتاروم، يكي از مهم‌ترين باكتري‌هاي پروبيوتيك، در ريزوسفر گياه برنج و مطالعۀ ويژگي‌هاي مولكولي، بيوشيميايي و پروبيوتيكي اين ريزموجود است. مواد و روش‏‏ها: نمونه‌برداري از ريزوسفر برنج رقم لنجان (منطقۀ لنجان، اصفهان) انجام شد. رقت‌هاي صفر تا 410 از نمونه به محيط MRS منتقل و آزمايش‌هاي بيوشيميايي شامل تخمير قندها و فعاليت آنزيمي روي جدايه‌هاي باسيلي‌شكل گرم مثبت انجام شدند. توانايي رشد جدايه‌ها در حضور نمك صفراوي و اسيديته‌ها و دماهاي مختلف بررسي و سپس، مقاومت جدايه‌ها به آنتي‌بيوتيك مطالعه شد. آغازگر اختصاصي لاكتوباسيلوس پلانتاروم براي شناسايي مولكولي استفاده شد. نتايج: از بين 16 ريزموجود جداشده از ريزوسفر گياه مطالعه‌شده، 10 باكتري باسيلي‌شكل و 8 جدايه گرم مثبت، اكسيداز و كاتالاز منفي (ويژگي لاكتوباسيلوس‌ها) بودند. آزمايش‌هاي تخمير قند، 6 جدايه را با ويژگي لاكتوباسيلوس پلانتاروم مشخص كردند. استفاده از آغازگرهاي اختصاصي لاكتوباسيلوس پلانتاروم اين نتايج را تأييد كرد. اين باكتري‌ها در محيط اسيدي با اسيديتۀ برابر 3.5، دماي 40 درجۀ سانتي‌گراد و حضور 0.3 درصد صفرا به‌خوبي (مشابه نمونه‌هاي شاهد) رشد كردند. باكتري‌ها به 7 آنتي‌بيوتيك از 12 آنتي‌بيوتيك بررسي‌شده مقاومت نشان دادند. بحث و نتيجه‌‏گيري: پژوهش حاضر نشان داد ريزوسفر برنج منبعي طبيعي براي جداسازي لاكتوباسيلوس پلانتاروم است.