جداسازي و شناسايي يك گونه باسيلوس قليادوست مقاوم به حرارت توليدكنندۀ پروتئاز از درياچۀ آب گرم دهلران: بهينه‌سازي توليد و بررسي فعاليت و پايداري دمايي

مقدمه: پروتئازهاي ﮔﺮﻣﺎدوﺳﺖ در صنايع مختلف ازجمله شوينده، دارويي، غذايي و ... استفاده مي‌شوند و ريزموجودات ﮔﺮﻣﺎدوﺳﺖ ازﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎﮐﺘﺮيﻫﺎ آﻧﺰﯾﻢﻫﺎي يادشده را ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﯽكنند. مواد و روش‏‏ها: نمونه‌گيري از چشمۀ آب گرم دهلران واقع در استان‌ ايلام در غرب ايران به‌منظور يافتن باكتري‌هاي جديد توليد‌كنندۀ پروتئاز انجام شد. اثر اسيديته، دما و درنهايت زمان گرماگذاري بر توليد آنزيم پروتئاز بررسي و سنجيده شد. واكنش زنجيره‌اي پليمراز (PCR) براي شناسايي مولكولي سويۀ مدنظر انجام شد. آنزيم پروتئاز با كروماتوگرافي تعويض آنيوني DEAE-Sephrose خالص‌سازي شد و وزن مولكولي آن به روش SDSPAGE تخمين زده شد. فعاليت و پايداري آنزيم در گستره‌هاي دما و اسيديته بررسي شد. نتايج: از ميان سويه‌هاي جداسازي‌شده، باكتري باسيلوس DEM07 (ثبت‌شده در بانك جهاني ژن با شماره دسترسيKY392988) با بيشترين قطر هالۀ پروتئازي براي توليد آلكالين‌پروتئاز گرمادوست انتخاب شد. حداكثر توليد آنزيم آلكالين‌پروتئاز در دماي 50 درجۀ سانتي‌گراد، اسيديتۀ 7 و پس‌از 48 ساعت كشت مشاهده شد. آنزيم پروتئاز با استفاده از كروماتوگرافي تعويض آنيوني خالص‌سازي شد و وزن مولكولي آن پس‌از خالص‌سازي حدود 5/27 كيلودالتون تخمين زده شد. آنزيم در محدودۀ دمايي 30 تا 55 درجۀ سانتي‌گراد فعال و پايدار بود و دماي بهينۀ فعاليت آن در 50 درجۀ سانتي‌گراد مشاهده شد. گسترۀ اسيديته براي فعاليت و پايداري آنزيم 4 تا 11 بود و فعاليت بهينۀ آنزيم در اسيديتۀ 10 مشاهده شد. بحث و نتيجه‏گيري: آنزيم پروتئاز خالص‌شده از باسيلوس DEM07 در مطالعۀ حاضر پروتئاز قليادوست مقاوم به حرارت است. ايجاد شرايط بهينه براي دستيابي به توليد زياد آلكالين‌پروتئاز مقاوم به حرارت پيشنهاد مي‌كند اين آﻧﺰﯾﻢ قابليت زﯾﺎدي ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده در صنايع مختلف دارد.