مطالعه ژنتيكي عملكرد و برخي صفات زراعي در جو با استفاده از تجزيه ميانگين نسل‌ها

به منظور مطالعه نحوه توارث‌ صفات كمي مختلف در جو، تلاقي‌هاي ارقام ريحان × ماكوئي و كوير × ماكوئي مورد بررسي قرار گرفتند. در هر دو تلاقي والدين به همراه نسل‌هاي F1، F2، BC1 و BC2 در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه پژوهشي دانشگاه آزاد اسلامي واحد كرج ارزيابي شدند. در طول دوره رشد، از صفات مهم زراعي و عملكرد دانه يادداشت‌برداري به عمل آمد. نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد كه بين نسل‌هاي مورد نظر از نظر تمامي صفات تفاوت قابل ملاحظه‌اي وجود داشت. تجزيه ميانگين نسل‌ها نشان داد كه در توارث همه صفات علاوه بر اثر افزايشي و غالبيت، انواع اثر اپيستازي نيز نقش داشتند.در هر دو تلاقي در صفات ارتفاع بوته، قطر دانه، قطر ساقه، طول سنبله، طول ريشك، عملكرد دانه و وزن هزار دانه اثر غالبيت سهم بيشتري نسبت به اثر افزايشي داشت.در تلاقي ريحان × ماكوئي براي صفات وزن سنبله و تعداد دانه در سنبله اثر غالبيت مهم‌تر ازاثر افزايشي و در تلاقي كوير × ماكوئي اثر افزايشي مهم‌تر از اثرغالبيت بود. در تلاقي ريحان × ماكوئي براي صفات قطر ساقه، تعداد دانه در سنبله، طول ريشك، طول سنبله و وزن سنبله و در تلاقي كوير × ماكوئي براي صفات ارتفاع بوته، قطر دانه، قطر ساقه، طول پدانكل، طول ريشك و عملكرد دانه واريانس ژنتيكي افزايشي بيشتراز واريانس غالبيت بود. در تلاقي ريحان × ماكوئي وزن هزار دانه و در تلاقي كوير × ماكوئي وزن سنبله بيشترين وراثت پذيري عمومي و خصوصي را به خود اختصاص دادند. در اين بررسي سه عامل به عنوان عوامل ژنتيكي كنترل كننده عملكرد دانه شناسائي شدند.