پديد آورندگان :
زهراوي ، مهدي - موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , زهراوي ، مهدي - موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , عظيمي ، حسين - مؤسسه تحقيقات گياه پزشكي كشور , عظيمي ، حسين - مؤسسه تحقيقات گياه پزشكي كشور , دهقاني ، محمدعلي - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , دهقاني ، محمدعلي - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , الهياري ، ناصر - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , الهياري ، ناصر - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , علي تبار ، رمضانعلي - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , علي تبار ، رمضانعلي - بخش تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , پورمقدم ، حميد - گروه اصلاح نباتات , پورمقدم ، حميد - گروه اصلاح نباتات
كليدواژه :
گندم , سفيدك پودري , مقاومت , پاتوتيپ , ذخاير ژنتيكي
چكيده فارسي :
تعداد 1198 نمونه ژنتيكي گندم بومي از كلكسيون گندم نان بانك ژن گياهي ملي ايران در سال‌هاي 1385 تا 1389 براي مقاومت به بيماري سفيدك پودري ارزيابي و غربال شدند. نمونه‌ها در قالب سه مجموعه مجزا، هريك حدود 400 نمونه به طور جداگانه در سه منطقه آلوده به بيماري (ساري، مغان و گرگان) در شرايط آلودگي طبيعي مورد ارزيابي قرار گرفتند. از نمونه‌هاي ژنتيكي مقاوم در مرحله گياه كامل، لاين خالص تهيه شد. در مجموع، 165 ژنوتيپ خالص به دست آمد كه در سال بعد، در هر سه كانون آلودگي براي مقاومت در مرحله گياه كامل مجدداً ارزيابي شدند. در هر منطقه تعدادي از ژنوتيپ‌ها به عنوان مقاوم شناسايي شدند، ولي دو ژنوتيپ B1G11 (خراسان) و B2G6 (ايلام) در هر سه ناحيه واكنش مقاومت داشتند. براي ارزيابي، ابتدا جدايه‌هاي عامل بيماري از مناطق آلوده جمع‌آوري، به صورت تك كلني تكثير و با استفاده از ارقام افتراقي تعيين پاتوتيپ شدند. سه پاتوتيپ شناسايي شد كه هر سه آن‌ها، براي ژن‌هاي مقاومت Pm3b، Pm4a، Pm5، Pm6 و Pm7 داراي فاكتور بيماري‌زايي بودند ولي هيچ‌كدام براي ژن‌هاي مقاومت Pm2 و Pm17 بيماري‌زايي نداشتند. مقاومت ژنوتيپ‌هاي فوق‌الذكر در گلخانه نيز با استفاده از اين سه پاتوتيپ، مورد ارزيابي قرار گرفت. هشتاد و نه ژنوتيپ نسبت به هر سه پاتوتيپ مقاومت نشان دادند و 42 ژنوتيپ داراي الگوي واكنش متفاوتي در مقايسه با ارقام افتراقي بودند كه احتمالاً وجود ژن‌هاي مقاومتي به غير از ژن‌هاي مقاومت موجود در ارقام افتراقي را نشان مي‌داد. نتايج اين تحقيق نشان دهنده پتانيسل ژرم‌پلاسم گندم نان بومي ايران براي شناسايي منابع مقاومت به بيماري سفيد پودري گندم بود.
