اولويت‌بندي سناريوهاي مديريت رواناب سطحي با استفاده از روش TOPSIS در حالت‌هاي مختلف وزن‌دهي (مطالعه موردي: شهر بجنورد)

در دهه‌هاي گذشته، توسعه شهري و افزايش فضاهاي متراكم شهري باعث افزايش سطوح نفوذناپذير و در نتيجه افزايش حجم و اوج رواناب شده است. با توجه به گسترش مشكلات متأثر از سيلاب شهري در سراسر جهان، اقدامات مديريتي متعددي به‌منظور كنترل رواناب معرفي شده است. در اين پژوهش، تعدادي سناريوي مناسب براي مديريت رواناب سطحي در شهر بجنورد انتخاب و اولويت‌بندي شد. ابتدا با مطالعه و مرور منابع علمي در مورد نتايج حاصل از اجراي اين اقدامات در ساير كشورها، بررسي شرايط اجرايي هر كدام و استفاده از نظر كارشناسان محلي، شش اقدام مديريتي شامل سيستم نگهداشت زيستي، ترانشه نفوذ، آسفالت نفوذپذير، پياده‌رو نفوذپذير، پشت‌بام سبز و مخازن جمع‌آوري آب باران براي اجرا در سطح شهر بجنورد انتخاب شد و اثرات اجرايي هر سناريو، از سه جنبه هيدرولوژيكي، اجتماعي و اقتصادي بررسي شد. به‌منظور ارزيابي سطح پذيرش مردمي تعداد 60 پرسشنامه توسط جامعه شهروندان عادي و همچنين تعداد 30 پرسشنامه توسط كارشناسان و مسئولان ذي‌ربط تكميل شد. بعد از محاسبه هزينه هر كدام از اقدامات مديريتي و همچنين برآورد حجم رواناب توليدي در هر سناريو با كمك مدل SWMM براي دوره بازگشت 5 ساله، از روش تصميم‌گيري چند معياره براي اولويت‌بندي اين اقدامات استفاده شد. تكنيك تصميم‌گيري چند معياره استفاده شده در اين پژوهش TOPSIS بود كه در حالت‌هاي مختلف وزن‌دهي (وزن‌دهي يكسان، دلفي، آنتروپي شانون، تأكيد بر معيار هيدرولوژيكي، اجتماعي و اقتصادي) مورد بررسي قرار گرفت. بر اساس نتايج به‌دست آمده در اين پژوهش با تأكيد بر روش وزن‌دهي يكسان، دلفي و با تأكيد بر معيار اجتماعي سناريوي ترانشه نفوذ كه سازگارترين گزينه به راه‌حل ايده‌آل است، در اولويت اوّل قرار گرفت. همچنين در اين روش با تأكيد بر معيار اقتصادي و آنتروپي شانون سناريوي مخازن آب باران و با تأكيد بر معيار هيدرولوژيكي سناريو پشت بام سبز در اولويت اول قرار گرفت.