مقايسۀ حركات چشم دانش‌آموزان با و بدون نارساخواني در تكاليف ادراك بينايي

Comparison of eye movements of students with and without dyslexia in visual perception tasks

پژوهش حاضر با هدف مقايسۀ حركات چشم (تثبيت و جهش) دانش‌آموزان با و بدون نارساخواني در تكاليف ادراك بينايي انجام شد. پژوهش از نوع علي- مقايسه‌اي و جامعۀ آماري كليۀ دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع ابتدايي، با و بدون نارساخواني، مشغول به تحصيل در مدارس عادي خرد و پارسا و نيز مراكز اختلالات يادگيري گوهر‌مهر و طراوت در شهر تهران در سال تحصيلي 96-97 بودند؛ كه 25 دانش‌آموز نارساخوان و 27 دانش‌آموز بدون نارساخواني به عنوان نمونۀ آماري در نظر گرفته شدند. نمونه‌گيري به شيوۀ در دسترس انجام شد و براي جمع‌آوري داده‌ها از دستگاه ردياب چشم مدل SMI-RED استفاده شد. محرك‌ها شامل 21 تصوير مبتني بر آزمون تي‌وي‌پي‌اس-3 كه از طريق دستگاه ارائه شد. براي تحليل يافته‌ها از روش آماري، تحليل واريانس آميخته استفاده شد. نتايج نشان داد در كل، تفاوت معنا‌داري در حركات چشم دانش‌آموزان با و بدون نارساخواني در تكاليف ادراك بينايي وجود نداشت، اما با لحاظ كردن سطوح دشواري تكاليف، دو گروه تفاوت معناداري در مدت زمان تثبيت و جهش چشم نشان دادند. بنابراين، مي‌توان چنين استنباط كرد كه منبع مشكلاتي كه نارساخوانان به هنگام خواندن تجربه مي‌كنند، در سطح پردازش ديداري نيست و احتمالاً در سطح بالاتري از پردازش روان‌شناختي مشكل دارند. دشواري تكاليف، سبب ايجاد تغيير استراتژي روي حركات چشم مي‌شود كه دانش‌آموزان نارساخوان از اين تغييرات بي‌بهره‌اند. لذا اين احتمال مي‌رود كه بتوان با تقويت ادراك بينايي در يكنواختي الگوي حركات چشم اين گروه از كودكان تغييراتي ايجاد كرد.

Aim: The aim of this study was to compare eye movements of students with and without dyslexia in visual perception tasks. Methods: Method used in the present research was causal-comparative and the study population consisted of all male and female students of primary schools in the City of Tehran, with and without dyslexia, studying in regular schools (Kherad and Parsa), as well as in the learning disabilities centers (Goharmehr and Taravat) in 96-97 academic year. The sample consisted of 25 dyslexic and 27 normal students who were selected via convenient sampling. The data was gathered using an eye tracking device called SMI-RED. The stimuli were 21 pictures based on TVPS-3 which were presented via the eye tracking devise. Data was analyzed using Mixed ANOVA. Results: Findings showed that generally there is not significant difference between eye movements of students with and without dyslexia at visual perception tasks. However, by entering the moderator variable of the levels of task difficulty, there were significant differences between two groups in fixation duration and saccade duration. Conclusion: It can be argued that the problems of dyslexic individuals is probably not due to difficulties in visual processing level, but it seems that they have difficulties in the higher levels of psychological processing. When the tasks become more difficult, the attention and processing activities make some differences in eye movements which dyslexic students don’t benefited from those strategies. It is probably possible to change the monotony of the eye movements of dyslexic children by enhancing their visual perception.