شبيه‌سازي ميزان نيترات ورودي از زمين هاي كشاورزي به رودخانه با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردي : زنجان رود)

در اين مطالعه ميزان نيترات ورودي از زمين هاي كشاورزي به رودخانه زنجان‌رود با استفاده از مدل SWAT شبيه‌سازي شده است. براي واسنجي و اعتبارسنجي از نرم‌افزار SWATCUP و مقادير اندازه‌گيري شده شدت‌جريان متوسط ماهانه در ايستگاه آب‌سنجي سرچم بين سال‌هاي (20101996)، استفاده شده و براي تحليل حساسيت 26 پارامتر حساس انتخاب شده است. سه گزينه براي شيوه آبياري، سه گزينه براي ميزان كود مصرفي و دو گزينه تلفيقي تعريف‌شده است. به‌منظور تحليل عدم قطعيت از شاخص‌هاي pfactor و rfactor و تحليل كيفيت نتايج مدل از دو شاخص ضريب تعيين(R2) و ضريب نشساتكليف (NS) استفاده شده است. در مرحله واسنجي رواناب ماهانه، در خروجي حوضه ضرايب rfactor ،pfactor ،R2 ،NS ، به ترتيب 0.27، 0.11، 0.83 و 0.53 و در مرحله اعتبارسنجي به ترتيب 0.60، 0.18، 0.73 و 0.53 بدست آمده است. نتايج نشان داد كه با افزايش سطح آبياري تحت‌فشار ميزان نيترات ورودي به زنجان رود تغيير چشم‌گيري ندارد. در رابطه با ميزان كود، كاهش 50 درصدي مصرف كودهاي اوره، مقدار نيترات ورودي به رودخانه زنجان‌رود را به ميزان 16.7 درصد كاهش داده است. از طرفي افزايش 50 درصدي مصرف كودها، نيترات ورودي را به ميزان 17.2 درصد افزايش داده است. با تغيير شيوه آبياري سطحي به تحت‌فشار و افزايش راندمان آبياري، تغيير چشمگيري در ميانگين ميزان نيترات ورودي به منابع آب سطحي ايجاد نمي‌شود. همچنين با كاهش مقادير كود‌دهي و جلوگيري از كود‌دهي بي‌رويه به‌وسيله كشاورزان، به ميزان زيادي مي‌توان مانع آلودگي منابع آب‌هاي سطحي گرديد.