ارزيابي توزيع و منشأ آرسنيك در آبخوان‌هاي كارستي، مطالعه موردي چشمه شور كارستي گرو در شرق خوزستان

در ايران چشمه‌هاي متعددي وجود دارند كه به‌وسيله آرسنيك آلوده و غيرقابل‌شرب شده‌اند. چشمه گرو در محدوده مسجدسليمان شاخصي ازاين‌گونه چشمه‌ها مي‌باشد. به‌منظور بررسي غلظت آرسنيك تعداد 20 نمونه آب چشمه و پيزومترهاي تاقديس آسماري جمع‌آوري شدند. غلظت عناصر اصلي و عناصر فرعي (AS، Fe، Mn، Ni، V و Li) در نمونه‌ها اندازه‌گيري شد. مطالعات ICPOES نيز بر روي 3 نمونه سازند اطراف منطقه انجام گرديد. نتايج نشان داد كه چشمه گرو داراي ميزان آرسنيك بيش از ppb10 مي‌باشد. بررسي‌هاي هيدروشيمي و آماري نمونه‌هاي آب و سنگ و همچنين همبستگي معني‌دار آرسنيك با كاتيون‌هاي اصلي و نيكل و واناديوم نشان مي‌دهد عوامل انسان‌زاد تأثيري در ميزان آرسنيك نداشته‌اند و مي‌توان منشأ آرسنيك را زمين زاد (سازند گچساران و ورود شورابه هاي نفتي) دانست. چگونگي مكانيسم كليدي آزادسازي و تحرك آرسنيك در فصل مرطوب تنفس بي‌هوازي باكتري‌هاي احياكننده +Fe3 است، درحالي‌كه در فصل خشك با احيايي‌تر شدن محيط (تأثير بيشتر شورابه نفتي)، فعاليت ميكروارگانيسم‌هاي SRB و IRB موجود در دهانه چشمه سبب احيا آهن به‌واسطه سولفيد حاصل از تنفس سولفاتي مي‌شود كه اين امر سبب تشكيل رسوب آرسنيك مي‌گردد. همچنين آناليز كروماتوگرافي گازي نفت موجود در چشمه، نشان مي‌دهد بوي H2S حاصل احياء ترموشيميايي سولفات در مخازن كربناته مي‌باشد. با توجه به نتايج اين پژوهش استفاده از منابع آبي موجود در منطقه، سلامت ساكنين منطقه را تهديد مي‌كند و بايستي از روش‌هاي حذف آرسنيك استفاده گردد.