تحليل پايداري معاهدات در رودخانه‌هاي مرزي با استفاده از نظريه بازي‌ها‌‌، مطالعه موردي: رودخانه هريرود

در سال‌هاي اخير، رشد روز افزون جمعيت و توسعه اقتصادي در سرتاسر دنيا منجر به افزايش تقاضا براي منابع محدود آب شده و مديريت آن‌ها را به‌خصوص در حوضه‌هاي آبريز مشترك با چالش جدي مواجه كرده است. نظريه بازي‌ها يكي از مهم‌ترين ابزاري است كه امروزه براي حل مناقشات و يافتن تعادل در سيستم استفاده مي‌شود. در اين مقاله با استفاده از رويكرد غيرهمكارانه نظريه بازي‌ها به تحليل رفتار بازيكنان در حوضه مشترك هريرود پرداخته مي‌شود. در اين تحقيق ابتدا يك مدل جامع برنامه‌ريزي خطي جهت محاسبه سود خالص اوليه بازيكنان توسعه داده شد. سپس سود بازيكنان در سناريوي غيرهمكارانه تعريف شده محاسبه گرديد. در گام بعدي، استراتژي بازيكنان با استفاده از شاخص‌هاي مختلف پايداري، تحليل و وضعيت تعادل در هر يك از اين روش‌ها بررسي شد. همچنين از مفهوم جبران انگيزشي جهت بررسي امكان تغيير رويكرد افغانستان از غيرهمكارانه به همكارانه استفاده شد. نتايج نشان مي‌دهد، در رويكرد غيرهمكارانه سود ايران از مقدار 7/8 دلار به 4/4 دلار نزديك به 45درصد كاهش پيدا مي‌كند. هم‌چنين رويكرد جبران انگيزشي مي‌تواند باعث تغيير استراتژي افغانستان از حالت غيرهمكارانه به همكارانه شود، به‌طوري كه بر اساس بهينه پارتو امكان افزايش 40 درصدي سود ايران بدون كاهش ميزان سود در افغانستان وجود دارد.