غني سازي زيستي ارقام گندم نان (Triticum aestivum L.) قديمي و جديد توسط محلولپاشي فرم هاي مختلف روي و آهن

محلول پاشي، رويكردي اجرايي، پايدار، اقتصادي و كاملاً مؤثر جهت غني كردن عناصر ريزمغذي ضروري در دانه گياهان زراعي است. به منظور بررسي اثر محلول پاشي فرم هاي مختلف روي و آهن بر انتقال مجدد ماده خشك و كيفيت دانه 4 رقم گندم نان (Triticum aestivum L.) در دو منطقه با خصوصيات خاك متفاوت در استان خراسان جنوبي، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 95-1394 به اجرا درآمد. عوامل مورد بررسي عبارت بودند از: ارقام گندم (روشن، بك كراس روشن، بم و افق)؛ مصرف روي در سه سطح محلول پاشي با آب (شاهد)، سولفات روي و كلات روي و مصرف آهن نيز در سه سطح محلول پاشي با آب (شاهد)، سولفات آهن و كلات آهن (معادل 2.5 كيلوگرم در هكتار). آزمايش اول در منطقه اميرآباد بيرجند با بافت خاك لومي رسي شني و pH 8.1 و EC 10.8 دسي زيمنس بر متر و آزمايش دوم در منطقه محمديه بيرجند با بافت خاك لومي، pH معادل 7.6 و EC 4.4 دسي زيمنس بر متر انجام گرديد. بر اساس نتايج حاصله غلظت روي و آهن دانه در اميرآباد به ترتيب 52.9 و 62.9 پي پي ام در مقايسه با مقادير آن ها در محمديه به ترتيب، 39.3 و 50.7 پي پي ام، كم تر بود. ارقام قديمي تر روشن و بك كراس روشن از غلظت روي، آهن و فسفر دانه بيشتر و انتقال مجدد ماده خشك كم تري در مقايسه با ارقام جديد بم و افق برخوردار بودند. بيشترين ميزان، كارايي و سهم انتقال مجدد نيز به رقم افق و پس از آن به رقم بم اختصاص داشت. در آزمايش حاضر مشاهده گرديد كه محلول پاشي سولفات روي منجر به بهبود 18 و 4.4 درصدي غلظت روي و نيتروژن و كاهش 15 درصدي فسفر دانه و محلول پاشي سولفات آهن نيز منجر به افزايش 13 درصدي غلظت آهن و كاهش 11 درصدي فسفر دانه در مقايسه با شاهد گرديد. اثرات افزايشي فرم هاي سولفاته روي و آهن بر غلظت آن ها در دانه در مقايسه با فرم هاي كلاته نيز بهتر بود. نتايج حاصل از اين پژوهش نشان داد كه استفاده از هر يك از منابع روي و آهن مي تواند منجر به بهبود صفات كيفي گندم شود.