ارزيابي روش‌هاي تلقيح با باكتري بومي افزاينده رشد (Enterobacter sp.) بر عملكرد، اجزاي عملكرد و جذب پتاسيم در برنج (Oriza sativa L.) (رقم ’طارم هاشمي‘)

به‌منظور ارزيابي باكتري بومي افزاينده رشد (Enterobacter sp.) بر عملكرد، اجزاي عملكرد و جذب پتاسيم برنج (Oriza sativa L.) (رقم ’طارم هاشمي‘) آزمايشي در يكي از مزارع زارعين واقع در شهرستان بابل از استان مازندران در سال 1395 انجام شد. آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا گرديد. تيمارها شامل شش سطح كود سولفات پتاسيم (صفر، 25، 50، 75، 100 و 125 كيلوگرم ‌در هكتار) به‌عنوان كرت اصلي و تلقيح در چهار سطح (عدم تلقيح بذر يا گياهچه به‌عنوان شاهد، تلقيح بذر در خزانه، تلقيح ريشه گياهچه و تلقيح توأم بذر در خزانه و ريشه گياهچه) به‌عنوان كرت فرعي بودند. طبق نتايج، اثرات اصلي تيمارها بر تمامي صفات مورد مطالعه به‌جز طول خوشه و تعداد دانه كل در خوشه معني‌دار و اثر متقابل تيمارها غير‌معني‌دار بود. روش‌هاي مختلف تلقيح موجب افزايش معني‌دار تعداد خوشه در كپه، تعداد دانه پر در خوشه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك، شاخص برداشت، جذب پتاسيم در دانه و جذب پتاسيم در بقايا (به‌ترتيب 8.4-17.8، 3.5-8.3، 14.6-19.8، 8.71-13.2، 5.2-5.7، 18/9-15/9 و 13/2-3/45 درصد) و كاهش تعداد دانه پوك در خوشه (به مقدار 61/6-58/3 درصد) نسبت به شاهد شدند. همچنين، با مصرف كود پتاسيم از صفر تا 125 كيلوگرم در هكتار مقدار تمامي صفات اندازه‌گيري شده به‌ويژه عملكرد دانه (18.2 درصد بيشتر از شاهد) افزايش يافت. در‌مجموع، تلقيح توأم بذر در خزانه و ريشه گياهچه با باكتري از طريق بهبود صفات اجزاي عملكرد و جذب پتاسيم بر روش‌هاي ديگر برتري داشت. در‌نتيجه، از اين تيمار به‌خوبي مي‌توان در مقادير كاهش‌يافته كود پتاسيم (حدود 25 كيلوگرم در هكتار) جهت رسيدن به كشاورزي پايدار به‌ويژه در زراعت برنج استفاده نمود.