بررسي رشد، تكثير و ريشه‏زايي ارقام مختلف گلابي بومي ايران به منظور حفاظت درون شيشه‏اي

تكثير رويشي گلابي از طريق روشهاي معمول قلمه چوب نرم يا سخت مشكل مي‏باشد. بنابراين امكان تكثير و ايجاد كلكسيون درون شيشه اي، در 10 رقم بومي گلابي ايران مورد مطالعه قرار گرفت. براي اين منظور ابتدا صفات رشد گياهچه‏ها از قلمه هاي تك‏گره نرم اين ارقام بر روي محيط كشت MS حاوي تنظيم كننده‏هاي رشد بررسي شد. در اين مرحله پس از گذشت سه هفته از كشت ريز نمونه‏ها، ارقام نطنزي و قوسي با ميانگين 75/4 روز زود ترين زمان القاء رشد و رقم خوج با ميانگين 75/20 روز ديرترين زمان القاء رشد را نشان داد. ارقام قوسي و نطنزي بيش‌ترين تعداد برگ و ارتفاع شاخساره را به خود اختصاص دادند. سپس تكثير درون شيشه‏اي گياهچه هاي اين ارقام در محيط كشت QL تغيير يافته حاوي تنظيم كننده‏هاي رشد مورد مطالعه قرار گرفت. در گياهچه‌هاي تكثير شده درون شيشه اي، رقم قوسي به صورت متوسط بيش‌ترين تعداد برگ تكثير شده و بالاترين ارتفاع گياه را توليد كرد. ارقام بيروتي و شاه ميوه كمترين رشد را نشان دادند. همچنين ريشه زايي ارقام منتخب گلابي در غلظت‏هاي مختلف اكسين (IBA) بر روي محيط كشت QL تغيير يافته مطالعه شد. در غلظت‏هاي 5/0 و 2 ميلي‏گرم در ليتر IBA در هيچ يك از ارقام ريشه ز‏ايي مشاهده نشد، در حالي كه همه ارقام مورد بررسي در غلظت 1 ميلي‏گرم در ليتر ريشه دار شدند. بيش‌ترين تعداد ريشه در رقم قوسي و كمترين ميزان آن در ارقام نطنزي و سردرودي مشاهده گرديد. رقم شاه ميوه داراي بيش‌ترين طول ريشه و ارقام سردرودي و قوسي داراي كمترين طول ريشه بودند. نتايج اين تحقيق نشان داد كه تكثير و ريشه دار نمودن ارقام گلابي بومي ايران در شرايط درون شيشه به راحتي امكان‌پذير بوده ولي صفات رشد و تكثير آن ها تحت تاثير ژنوتيپ (رقم) مي باشد. همچنين در اين تحقيق اولين كلكسيون حفاظت درون شيشه اي ذخاير ژنتيكي گلابي در ايران با موفقيت ايجاد گرديد.