پيش بيني پرتاب سنگ ناشي از آتشباري با استفاده از تكنيك درختي M5P

پرتاب سنگ يكي از مسائل بحراني عمليات آتشباري در معادن روباز است كه به شدت ايمني پرسنل و تجهيزات را تحت تأثير قرار مي دهد. يكي از راه هاي كاهش ريسك حوادث ناشي از پرتاب سنگ، پيش بيني دقيق آن است. طي ساليان گذشته با استفاده از روش هاي هوش مصنوعي، مدل هاي تجربي بسياري براي پيش بيني پرتاب سنگ توسعه داده شده است. اغلب اين مدل ها شفاف و قابل فهم نبوده و در آنها ارتباط بين پارامترهاي ورودي و خروجي به وضوح نشان داده نشده است. هدف از اين مقاله ارائه مدلي صريح و قابل فهم براي پيش بيني پرتاب سنگ است. براي اين منظور از تكنيك M5P استفاده و به كمك آن ساختاري درخت مانند براي تخمين فاصله پرتاب سنگ ارائه شده است. در اين مدل پرتاب سنگ بر اساس يك سري معادله هاي خطي پيش بيني مي شود، از اين رو استفاده از آن بسيار ساده است. به منظور آموزش و آزمايش مدل درختي پيشنهادي، داده هاي آتشباري معدن مس سونگون به كار گرفته شده است. در اين مدل فاصله پرتاب سنگ با استفاده از مهم‌ترين پارامترهاي قابل كنترل آتشباري يعني بار سنگ، فاصله داري چال ها، طول گل گذاري، طول چال، قطر چال، خرج ويژه و متوسط خرج در هر چال تخمين زده مي شود. دقت و كارايي مدل پيشنهادي با استفاده از شاخص هاي آماري R^2، VAF و RMSEمورد ارزيابي قرار گرفت. مقدار اين شاخص ها به ترتيب 92.1 درصد، 92 درصد و 3.9 به دست آمدند. بنابراين مي توان نتيجه گرفت كه تكنيك درختي M5P ابزاري مفيد و قدرتمند براي پيش بيني پرتاب سنگ است. همچنين، نتايج نشان داد كه بار سنگ و قطر چال به ترتيب با اهميت ترين و كم اهميت ترين پارامترها در پيش بيني پرتاب سنگ هستند.