تحليل ديناميك تقاضاي آب: مطالعه موردي شهر قم

Dynamic Analysis of Water Demand; Case Study of Qom City

كمبود منابع آب همواره يكي از مهم ترين چالش هاي اغلب كشور هاي جهان به ويژه كشور ايران است. يكي از راهكار هاي اساسي براي كنترل و مديريت اين موضوع، بررسي تقاضاي آب است. شهر قم به دليل قرارگيري در منطقه خشك كشور همواره با تهديد مواجه بوده است و در صورت عدم مديريت صحيح در آينده نزديك با خطرات جدي در اين زمينه مواجه خواهد بود. هدف از اين تحقيق، بررسي ديناميك تقاضاي آب با روش پويايي سامانه ها در شهر قم بوده است. ديناميك متغير هاي مختلفي نظير جمعيت، منابع آب سطحي، عرضه و تقاضاي آب با استفاده از نرم افزار ونسيم مدلسازي شده است. حداكثر درصد اختلاف نسبي اين مدل براي تخمين تقاضاي آب 7 درصد بوده است. تحليل سناريو هاي مختلف نشان ميدهد كه تغيير نرخ زاد و ولد از ميزان 4 درصد به 2 درصد منجر به كاهش 29 درصدي ميزان تقاضاي آب در سال 1405 در مقايسه با روند فعلي ميشود.. بر اساس اين نتيجه، سياست كنترل جمعيت، بيشترين تاثير را بر تقاضاي آب دارد. اثر قيمت بر ميزان تقاضا ناچيز است به طوري كه افزايش 20 درصدي قيمت، 2/04 درصد كاهش در ميزان تقاضا در سال 1405 در مقايسه با روند فعلي ايجاد خواهد كرد.

Water scarcity is now one of the most critical challenges in most countries around the world, and in particular in Iran. One of the key ways to control and manage this issue is to investigate water demand. Qom city has always been encountered with water shortage threat due to its location in the dry area of the country and in the absence of proper management in the near future, there will face serious hazards in this regard. The purpose of this research is the investigation of water demand dynamics in Qom city using system dynamics method. Dynamic of various variables such as population, water demand, surface water resources, ground water, and water supply have been incorporated in VENSIM software. The maximum relative difference of this model for estimation of water demand was found to be 7%. The change of birth rate from 4% to 2% would result in 29% reduction of water demand level in year 1405 in comparison to current trend. Base on the result, the policy of population control had the most important effect on water demand. On the other side, the effect of price on water demand is negligible, so that, 20% increase in price would lead to 2.04% reduction in level of water demand in 1405 compared to current trend.