كليدواژه :
آنزيم هاي آنتي اكسيدان , پرولين , تيمار بذر , سديم نيترو پروسايد , محلول پاشي , ماش
چكيده فارسي :
خشكي يكي از مهمترين عوامل نامساعد محيطي است كه توليد محصولات زراعي را محدود مي كند. اكسيد نيتريك به‌عنوان يك مولكول پيام رسان در واكنش گياه به تنش هاي محيطي مشاركت دارد. لذا به منظور بررسي اثرات اين ماده در تحمل به تنش خشكي ماش رقم پرتو آزمايشي مزرعه اي در سال 1394 در جنوب تهران اجرا شد. اين تحقيق به صورت طرح بلوكهاي كامل تصادفي با 9 تيمار و 4 تكرار انجام گرفت. در اين آزمايش از محلول سديم نيترو پروسايد به عنوان ماده رها كننده اكسيد نيتريك استفاده شد. تيمارها شامل شاهد، تنش خشكي، تيمار بذر، محلول پاشي در مرحله رويشي، محلول پاشي در مرحله زايشي، تيمار بذر + محلول پاشي در مرحله رويشي، تيمار بذر + محلول پاشي در مرحله زايشي، محلول پاشي در مراحل رويشي و زايشي و تيمار بذر + محلول پاشي در مراحل رويشي و زايشي بود. نتايج نشان داد كه در اثر تنش خشكي بر فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان سوپر اكسيد ديسموتاز، كاتالاز و اسكوربات پراكسيداز و همچنين غلظت مالون دي آلدئيد و پرولين اضافه شد، اما محتوي نسبي آب، شاخص سبزينگي، شاخص سطح برگ و عملكرد دانه كاهش يافت. با اين وجود، كاربرد سديم نيترو پروسايد از طريق افزايش بيشتر فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان و تجمع پرولين، موجب كاهش مالون دي آلدئيد و بهبود محتوي نسبي آب، شاخص سبزينگي، شاخص سطح برگ و در نهايت عملكرد دانه تحت تنش خشكي شد. بين تيمارهاي كاربرد سديم نيترو پروسايد، تيمار تركيبي تيمار بذر + محلولپاشي در مراحل رويشي و زايشي موثرتر بود، اگرچه با چند تيمار ديگر از جمله محلول پاشي در مرحله زايشي تفاوت معنيداري نداشت. با توجه به اين يافته ها، كاربرد اكسيد نيتريك ميتواند به عنوان روشي مفيد جهت بهبود تحمل به تنش خشكي ماش توصيه شود.
چكيده لاتين :
Drought is one of the most important adverse environmental factors that limits crop production. Nitric oxide (NO) as a signaling molecule contributes in plant response to environmental stresses. Therefore, in order to investigate the effects of NO on drought tolerance of mung bean (cv. Partow), a field experiment was done in the south of Tehran in 2015. The study was conducted as a randomized complete block design with 9 treatments and 4 replications. In this experiment, sodium nitroprusside (SNP) solution was used as NO donor. Treatments included control, drought stress, seed treatment, foliar application at the vegetative stage, foliar application at the reproductive stage, seed treatment + foliar application at the vegetative stage, seed treatment + foliar application at the reproductive stage, foliar application at the vegetative and reproductive stages, and seed treatment + foliar application at the vegetative and reproductive stages. Results showed that due to the drought stress, antioxidant enzymes activities such as superoxide dismutase, catalase, and ascorbate peroxidase, as well as malondialdehyde (MDA) and proline concentrations were increased but the relative water content (RWC), chlorophyll value, leaf area index (LAI), and seed yield decreased. However, application of SNP by further increasing the activity of antioxidant enzymes and proline accumulation, reduced the MDA content while improving the RWC, chlorophyll value, LAI, and eventually the seed yield under drought stress. Among SNP application treatments, seed treatment + foliar application at the vegetative and reproductive stages was the most effective, although it was not significantly difference from the other treatments including SNP foliar application at the reproductive stage. According to the findings of the study, application of NO may be recommended as a useful tool for improving drought tolerance of mung bean.
