تعيين مهم‌ترين صفات مؤثر بر نشت الكتروليتي گلابي وحشي (Pyrus biossieriana Buhse) تحت شرايط تنش خشكي با استفاده از روش‌هاي آماري چند متغيره

Determination of the most important traits affecting the electrolyte leakage of wild pear (Pyrus biossieriana Buhse) under drought stress conditions using multivariate statistical methods

گلابي وحشي يك پايه مهم براي ارقام مختلف گلابي محسوب مي‌شود و با توجه به اينكه تا حدودي بردبار به خشكي بوده، كاربرد تيمارهاي مختلف براي افزايش تحمل آن در مقابله با تنش خشكي امري ضروري است. نشت الكتروليت‌ها عامل مهم و مؤثر در پاسخ به تنش خشكي و صفات مربوط به آن مي‌باشد. براي اين منظور آزمايش فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار جهت شناسايي صفات مؤثر بر نشت الكتروليتي طراحي گرديد. اين صفات در 12 تيمار شامل سطوح مختلف تنش خشكي و غلظت‌هاي مختلف براسينواستروئيد روي گلابي وحشي در بهار و تابستان سال 1395 در شرايط گلخانه انجام شد. نتايج همبستگي ساير صفات با نشت الكتروليت نشان داد كه اين صفت با صفات ميزان پرولين (**83/or= )، مالون دآلدئيد (**98/or= ) و پراكسيد هيدروژن (**87/or= ) همبستگي مثبت و كاملاً معني‌دار و با صفات وزن خشك ريشه، برگ و ساقه، رشد طولي، كلروفيل a، b و كاروتنوئيد همبستگي منفي و كاملاً معني‌دار داشت. نتايج رگرسيون گام به گام نشان داد كه چهار صفت كلروفيل a، وزن خشك برگ، رشد طولي و پراكسيد هيدروژن در مجموع 99% از تغييرات را توجيه نمودند. بر اساس نتايج تجزيه عليت، ميزان پراكسيد هيدروژن بيشترين تأثير مستقيم مثبت (083/0) و صفات رشد طولي و كلروفيل a بيشترين تأثير مستقيم و منفي را بر نشت الكتروليت‌ها داشتند. صفت ميزان پراكسيد هيدروژن بيشترين اثر غيرمستقيم و مثبت را از طريق كاهش ميزان كلروفيل a بر نشت الكتروليت‌ها داشت. صفت رشد طولي بيشترين اثر غيرمستقيم و منفي را از طريق كلروفيل a بر نشت الكتروليت‌ها داشت. با استفاده از نتايج اين پژوهش مي‌توان علاوه بر اندازه‌گيري نشت الكتروليت‌ها به صورت مستقيم، تيمارهاي افزايش تحمل به تنش خشكي در گلابي وحشي را با اندازه‌گيري ميزان پراكسيد هيدروژن، رشد طولي و كلروفيل a توصيه نمود.

Wild pears are an important rootstock for different pear cultivars and considering it is nearly tolerant to drought stress it is necessary to use different treatments to increase its tolerance to drought stress. Electrolytes leakage is an important and effective factor in response to drought stress and related traits. For this purpose, a factorial experiment was designed in a randomized complete blocks design with three replications to identify the traits affecting electrolytes leakage. These traits were studied in 12 treatments including different levels of drought stress and different concentrations of brassinosteroids on wild pears in spring and summer of 2017 in greenhouse conditions. The result showed a positive significant correlation between proline content (0.83**), malondialdehyde (0.98**), hydrogen peroxide and electrolyte leakage. The correlation for dry weight of root, leaf and stem, height growth, chlorophyll a, b and carotenoid was significantly negative. Stepwise regression analysis indicated that chlorophyll a, leaf dry weight, height growth and hydrogen peroxide were the most important effective traits on electrolytes leakage and showed 99% of total variance. Based on the path analysis results, the traits of electrolytes leakage and height growth and chlorophyll a showed the maximum positive direct and significant at p.