كليدواژه :
عرفان و تصوف , حقيقت , باطن و ظاهر , شريعت
چكيده فارسي :
تقسيم و تفكيك تعاليم دين و شريعت به معناي عام آن توسط عارفان مسلمان و به تبع آن تفكيك قلمرو صاحبان هر يك از اين حوزه‌ها را مي‌توان از آموزه‌هاي معرفتي و سلوكي مشترك عارفان مسلمان دانست. اين گروه نه تنها تعاليم ديني را بر اساس چنين تقيسمي سامان داده بلكه مراتب سير و سلوك عارفانه را نيز مبتني به آن نموده و لايه‌هاي دين و دينداري را بر پايه ظاهر و باطن و باطن به باطن و به تعبير ديگر شريعت و طريقت و حقيقت نموده است.
اين تقسيم‌بندي به وضوح در تعاليم صوفيان مشاهده مي‌شود. و البته از زمينه‌ها و عوامل مهم حساسيت و خرده‌گيري مخالفان متشرع تصوف نيز به حساب مي‌آيد. درباره رابطه عرفان و تصوف و جايگاه دين و آموزه‌هاي ديني و تعاليم شريعت و نيز نوع عملكرد صوفيان مباحث و محورهاي مختلفي مورد بحث است. نوشتار پيش رو در نظر دارد تا ضمن تبيين جايگاه شريعت و طريقت و حقيقت نزد عارفان مسلمان و گزارش نگاه خاص تصوف اسلامي نسبت به اين محورها رابطه و نسبت هريك از اين سه و نيز جايگاه ظاهر و باطن تعاليم ديني را با يكدگر بررسي و به تبيين ديدگاه ويژه عارفان برجسته مسلمان بپردازد.
چكيده لاتين :
Division and separation of the doctrines of religion and religious law, in its general sense, by the Muslim mystics, and the distinction followed by that between the jurisdiction of the authorities of each one of these areas can be regarded as among the common esoteric and wayfaring doctrines of Muslim mystics. This group have not only organized the religious doctrines according to such a division, but they have based levels of mystical wayfaring on it as well and based the layers of religion and religiosity on the outward (ẓāhir) and inward (bāṭin), and the inward and inward aspects, and in other words, religious law (shari‘at), esoteric path (ṭarīqat), and esoteric truth (ḥaqīqat). This division is clearly noticed in Sufi doctrines and is, of course, considered as one of the significant grounds and factors for the sensitivity and opposition of religious Islamic jurists toward Sufism. As for the relation between mysticism and Sufism and the status of religion, religious doctrines, teachings of religious law, and the type of Sufi functions, there are different discourses and topics are being discussed about. While elucidating the status of shari‘at, ṭarīqat, and ḥaqīqat with the Muslim mystics and reporting the specific perspectives of the Islamic Sufism toward these topics, the present writing is intended to examine the relation of each of these notions and the inward and outward status of religious doctrines with each other and to explain the specific perspectives of the eminent Muslim mystics
