ابن قبه رازي در ميانه اعتزال و اماميه

بدون عنوان

ابن قبه رازي از متكلمان اماميه در اوايل سده چهارم هجري است كه جزء جريان معتزليان شيعه شده به شمار مي‌رود. ميراث علمي و آراء برجاي مانده از وي همگي در بحث امامت است كه نشانه‌هاي زيادي از گرايش وي به اعتزال مي‌توان در آن‌ها يافت. از اين رو اين پرسش مطرح مي‌شود كه آيا ابن قبه در گرايش به كلام اماميه تمام منظومه فكري اماميه را پذيرفته يا اين‌كه تنها در بحث امامت، شيعه شده است؟ اين مقاله با بررسي مقايسه‌اي ميان نظرات ابن قبه و معتزليان از نظر روشي و محتوايي تلاش مي‌كند، با هدف روشن‌شدن فضاي تاريخ كلام اماميه در بحث تأثيرپذيري از معتزله، بر پايه شواهد موجود نشان دهد كه ابن قبه گويا تنها در بحث امامت، آن هم صرفاً امامت خاصه و نه عامه، نظريه اماميه را پذيرفته و در ديگر انگاره‌هاي اعتقادي هم‌چنان بر بنيادهاي معرفتي اهل اعتزال است.

Great philosophers enjoy profound views in all the various philosophical fields, including the social and political realm, which is rooted in their philosophical and intellectual principles. Given this significance, this paper has undertaken to study abiding by and safeguarding of law from a philosophical perspective. To achieve this objective, the present research has briefly compared Kant’s viewpoint in abiding by law, which he has brought up in an article, “In response to the question: What is enlightenment”, and Socrates’ viewpoint in Plato’s Crito in dialogue with Nomos. This article maintains that despite the considerable differences that are evident in the principles of the philosophical thoughts of these two thinkers, it seems that they have approached one another concerning abiding by law in theory and practice.