طراحي شاخص تركيبي ريسك در بانك ها- رويكرد تحليل پوششي داده‌هاي چندلايه (مورد مطالعه: بانك هاي عضو بورس اوراق بهادار تهران)

Constructing a Composite Index of Risk in the Banking Sector: A Multilayer DEA Approach (Case Study: Tehran Stock Exchange Member Banks

تحليل ريسك در انتخاب پورتفو حايز اهميت مي ­باشد. سرمايه‌گذاران علاوه بر سودآوري، به شاخص‌هاي مرتبط با ريسك نيز در انتخاب پورتفوي مناسب، بايد توجه كنند. دركنار رويكردهاي نرم ساخت شاخص­ تركيبي همچون AHP، رويكردهاي بهينه­ سازي همچون DEA نيز مورد توجه قرار گرفته است. درصورتي كه ساختار معيارها سلسله مراتبي باشد، ديگر نمي­ توان از مدل هاي پايه DEA استفاده كرد؛ بنابراين لازم است مدلDEA به نحوي تغيير كند تا بتواند ساختار سلسله مراتبي معيارها و زير معيارها را نيز مورد توجه قرار دهد. در اين مقاله با بررسي معيارها و زيرمعيار هاي مختلف ريسك در بانك ها همچون ريسك اعتباري، نقدينگي و سودآوري و با بهره‌گيري از رويكرد DEA چند لايه، مدلي جهت ساخت شاخص تركيبي ريسك در بانك ها طراحي گرديد. براي نمايش قابليت‌هاي مدل تحقيق، 10 بانك حاضر در بورس اوراق بهادار تهران مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج نشان داد، بانك پاسارگاد بهترين عملكرد (كم‌ترين ريسك) را در مقايسه با ساير بانك‌هاي مورد ارزيابي داشته است. بهترين عملكرد اين بانك در شاخص ريسك نقدينگي بوده و شاخص هاي ريسك اعتباري و ريسك سودآوري در رتبه‌هاي بعدي قراردارند. علاوه بر ارايه نمرات شاخص ريسك هر بانك و وزن زيرمعيارهاي مختلف، قدرت تفكيك نيز بهبود قابل توجهي يافته است.

Risk analysis is necessary for portfolio management. Investors in setting an appropriate portfolio need to pay attention to risk-related indicators as well as profitability. Beside soft approaches for composing indicators to an index such as AHP, the optimization approaches such as DEA are also considered. However, if the indicators have a hierarchical structure, then it is no longer possible to use the basic DEA model for weighting and ranking. Therefore, it is necessary to extend the DEA model to be able to consider the hierarchical structure of indicators and sub-indicators. In this paper, by reviewing the various risk indicators in the banking sector such as credit risk, liquidity risk, and profitability risk and also by using the multilayer DEA (MLDEA) approach, a Composite Risk Index (CRI) will be constructed. To indicate the capabilities of the MLDEA model, 10 Iranian banks in Tehran Stock Exchange were evaluated. The results indicated the Pasargad has the best performance (lowest Risk) among all other banks under evaluation. In this bank, Liquidity risk is the best, and credit risk and profitability risk are second and third, respectively. In addition to providing the CRI score and the weights of sub-indicators, the discriminative power of the model has also been significantly improved.