پديد آورندگان :
صحبت لو، علي دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي , آهنچيان، محمدرضا دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي , شعباني وركي، بختيار دانشگاه فردوسي مشهد - دانشكده علوم تربيتي و روانشناسي , صادق زاده قمصري، عليرضا دانشگاه تربيت مدرس - دانشكده علوم انساني
چكيده فارسي :
اينكه انسان فرهيخته چگونه انساني است و با چه معيارها و ويژگيهايي مي‌توان چنين انساني را به منزلۀ محصول تعليم و تربيت محك زد، همواره سؤال اساسي فيلسوفان بوده است. در پژوهش حاضر هدف اين است كه با رجوع به مباني فلسفي و انديشه‌هاي تربيتي ابن‌سينا، تصوير انسان فرهيخته را از نگاه وي شناسايي كرده و به تبيين آن بپردازيم. براي تحقق بخشيدن به اين هدف با بهره‌گيري از روش تحليل محتوا، تمام آثار ابن‌سينا و آثار اصيلي كه درباره انديشه‌هاي فلسفي او به زبان فارسي نگاشته شده بود، مورد مطالعه قرار گرفت. يافته‌هاي به‌دست‌آمده نشان دادند كه در حوزه هستي‌شناسي، وي مفهوم انسان فرهيخته را با مفاهيمي چون خداوند در حكم مبدأ خالق هستي، حاكميت نظام عليت بر جهان هستي و غايتمندي در نظام هستي در يك مجموعه مي‌نگرد. در قلمرو معرفت‌شناسي ابن‌سينا، انسان فرهيخته را در گستره هستي مي‌نگرد. ابن‌سينا در حوزه ارزش‌شناسي، تصويري كه از انسان فرهيخته ارائه مي‌دهد شامل موجودي داراي اراده و اخلاق تغييرپذير است. سرانجام در قلمرو انسان‌شناسي وي انسان فرهيخته را به منزله موجودي واجد اصالت روح، اجتماعي و متفاوت ازنظر برخورداري از عقل به تصوير مي‌كشد. درنتيجه، نگاه ويژه ابن‌سينا به انسان فرهيخته وي را از ساير فلاسفه متمايز مي‌كند. ريشه اصلي اين تفاوت به نوع نگاه ابن‌سينا به هستي، ماهيت انسان و رابطه انسان با خدا بازمي‌گردد. درمجموع انسان فرهيخته سينوي با ويژگيهايي مانند داشتن ايمان به خدا، عقل ورزي، برخوردار از اخلاق نيكو، طالب دانش، تندرست، باسواد و صاحب شغل معرفي شده است
چكيده لاتين :
A basic question asked by many philosophers has been about the criteria by which a person’s sophistication is measured and the characteristics by which a sophisticated/well educated person is identified. Given the prominence of AbooAli Sinaa (Avicenna), the present paper is aimed at identifying such criteria from his perspective. To this end, all his writings in Farsi, along with all the original works written on his philosophical thoughts were content analyzed. Findings indicate that the concept of sophistication is considered by him alongside other concepts such as God as the creator of the universe, causality as the dominance system, and teleology. Epistemologically he views a sophisticated person within the realm of universe, having a will and variable ethics. Anthropologically, he thinks of a well-educated person as one who is social, wise, and possesses spiritual originality. Such descriptions set aside Avicenna from other philosophers. The root of this distinction lies in his view of the universe, the essence of human, and the relationship between God and human. Overall, a sophisticated human is one who believes in God, is healthy, rational, and moral, seeks knowledge and is knowledgeable, and has a job.
