ميزان صدور احكام باز پرورانه در بزهكاري كودكان و نوجوانان بعد از تصويب قانون مجازات اسلامي 1392

Sentencing to Rehabilitative Punishments on Juvenile Delinquency after the Ratification of Islamic Penal Code 2013

اطفال و نوجوانان به لحاظ سني و شخصيتي در برابر بزهكاري آسيبپذيرتر هستند. دوران كودكي اقتضا مي‌كند كه سياست جنايي مقابله با بزهكاري اطفال متمايز از بزرگسالان بوده و به تناسب شرايط و شخصيت آنان پاسخ­ دهي خود را سامان دهد. با توجه به اثبات ناكارآمدي­ هاي موجود در واكنش ­هاي سنتي سزاگرايانه و ناتواني آنها در اصلاح بزهكاران نوجوان، نظام­هاي عدالت كيفري نيز در دهه­ هاي اخير كوشيده ­اند سياست­ هايي اصلاحي ـ بازسازگارانه در قبال بزهكاري كودكان و نوجوانان اتخاذ نمايند. سياست جنايي ايران نيز متأثر از تجربه­ هاي تطبيقي ساير نظام­ هاي عدالت كيفري و آموزه ­هاي جرم ­شناختي (از جمله نظريه ­هاي رشدمدار، جرم­ شناسي واكنش اجتماعي و رهيافت­هاي جامعه‌محور) در سال 1392 و با تصويب قانون مجازات اسلامي، تحولات تقنيني ماهوي و شكلي گسترده­ اي را در خصوص اطفال و نوجوانان بزهكار پي گرفته است. اين تغييرات مثبت زماني عملي خواهد شد كه در عمل، دست ­اندركاران نظام قضايي با اين سياست ­ها همراه شوند. بررسي­ هاي اين مقاله نشان مي­ دهد كه علي­رغم ايجاد تغيير در سطح تقنيني، در سطح قضايي به دلايل مختلف از جمله تمايل عامه مردم به واكنش ­هاي سزاگرايانه، عدم پذيرش فرهنگي، غيرمؤثر دانستن واكنش ­هاي بازسازگارانه، عدم توجيه و آشنايي دست‌اندركاران نظام قضايي پيرامون اين واكنشها و آماده نبودن بسترهاي اجرايي اين نوع واكنش­ ها، تمايل كمي به استفاده از اين نوع واكنش­ ها نشان داده ­اند.

Minors and juvenile are susceptible to delinquency and their circumstances require a differential criminal policy. Retributive responses deemed to be inefficient and fail to rehabilitate for juvenile delinquency particularly. Criminal justice systems, across the world, try to use a rehabilitative punishment toward minors and juvenile in recent decades. Iranian criminal justice system also has accepted these rehabilitative mechanisms regarding juvenile delinquent. By passing the Islamic Criminal Code (2012) the new extreme developments has emerged. Judges and prosecutors in the practice should accompany with these developments. Findings of this article show that judges and prosecutors are reluctant to use these new mechanisms because of many reasons such as lack of required infrastructures, tendency of judges and public to traditional punishments and so on which is can be subject of another independent research.