نقد و بررسي جايگاه حديث «هفتاد و سه فرقه» در منظومه فكري تكفيري‌ها

Review of the Position of the Hadith "Seventy-Three Sects" in the Takfiris Intellectual System

ز جمله سرچشمه‌هاي انديشه تكفيري مستندات ديني است كه مي‌توان از آن با عنوان مباني ديني- معرفتي انديشه تكفيري ياد كرد. موارد نقلي و متكي به متون ديني، از مهم‌ترين مباني مورد استناد حاميان اين انديشه است كه حديث مشهور «هفتاد و سه فرقه» يكي از آن مواردي است كه تكفيري‌ها در ادعاي حقانيت و نجات‌يافتگي خود و هلاكت ساير فرق اسلامي به آن استناد مي‌كنند. در اين مقاله با تأكيد بر منابع معتبر حديثي اهل سنت و با روش توصيفي ـ تحليلي ميزان اعتبار حديث «هفتاد و سه فرقه»، مضمون آن و استحصال رويكرد تكفيري از آن روايت بررسي مي‌شود. اگرچه در بررسي سطحي، از ظاهر حديث استحصال اين رويكرد معرفتي و رفتاري محتمل است اما در نهايت با بررسي‌هاي جدي‌تر و عميق‌تر آشكار مي‌گردد كه اين استنباط با ديگر متون ديني، عقل سليم و سيره پيامبر (ص) و صحابه ناسازگار است و سبب حصول رذايل فكري و رفتاري چون خود حق‌پنداري، تصور مالكيت حقيقت براي خود و دگرناپذيري مي‌گردد.

One of the sources of Takfiri thought is the religious documentation that can be described as the religious-epistemic foundations of the Takfiri thought. Criticisms and reliance on religious texts are among the most important underpinnings of the proponents of the idea that the famous tradition of "seventy-three sects" is one of those cases which the Takfiris cite in claiming their legitimacy and salvation and the destruction of other Islamic sects. They make. In this article, with emphasis on authentic sources of Sunni hadith and via analytical - descriptive method validity of the hadith "seventy-three sects," its content and extracting the takfiri approach from that narrative is considered. Although in the superficial examination of the appearance of the hadith, it is probable to extract this epistemic and behavioral approach, but ultimately it is revealed with more serious and deeper insights that this inference with other religious texts, common sense, and the psyche of the Prophet (pbuh) an‎d the Companions are incompatible and lead to intellectual and behavioral vices, such as the right to think, the notion of ownership of the truth for themselves and the irremovability.