عنوان مقاله :
فهم رابطه خدا با عالم از روي مَثَل در حكمت اسلامي با تأكيد بر ديدگاه صدرا
عنوان به زبان ديگر :
Underestanding of Relation of God with World upon Example in Eslamic Theosoph with Emphasis of Sadra view
پديد آورندگان :
بابايي، علي دانشگاه محقق اردبيلي - دانشكده ادبيات و علوم انساني - گروه فلسفه
كليدواژه :
مَثَل , مِثل , حقيقت و رقيقت , برهان , فلسفه اسلامي
چكيده فارسي :
اينكه خداوند و شئونِ او شبيه چيست، از مهمترين پرسشهاي مطرح در حوزه كلام، فلسفه دين، حكمت و عرفان است؛ از طرفي ديگر طبقِ آموزه هاي منطقي و فلسفي، تمثيل يا تشبيه افاده يقين نمي كند؛ لذا در فلسفه چندان جايگاهي براي طرح در خلالِ مباحث ندارد؛ اما حكماي اسلامي در عمل بسيار از تمثيل استفاده برده اند؛ به طوريكه نوعي روشِ تفكرِ فلسفيِ خاص اين فلسفه را القا ميكند.
به اعتقادِ اين مقاله در منظري كلي دو نوع تمثيل در منابعِ معرفتيِ حكمايِ اسلامي قابلِ تشخيص است كه مي توان يكي را «مِثل» و ديگري را «مَثَل (= مِثال)» ناميد. تمثيل در معناي «مِثل»، تشبيهي در عرض و تمثيل در معناي «مَثَل» تشبيهي در طول است. بينِ دو تشبيه عرضي هيچ حملي - جز از جهتِ وجه تشبيه وجود ندارد؛ اما در تشبيه طولي بنا بر تطابقِ عوالم و در نتيجه از جهات مختلف حملِ حقيقت و رقيقت حاكم است. تمثيلِ طولي در آنِ واحد از هم ويژگيِ تشبيه برخوردار است و هم تنزيه. توجه به اين نوع تمايز مي تواند ما را در فهمِ بهتر مباحثِ حكمي نظيرِ حقيقتِ رابطه «نور مجرد» و «نور مادي»، فهم بخشِ اعظمي از مباحثِ ديني و حلِ بسياري از معضلاتِ معرفتي ياري برساند.
چكيده لاتين :
This point that "how is God and his attributes" is an important issue in Islamic theology, philosophy of religion, philosophy and mysticism. According to the philosophical and logical doctrine, allegory or exemplification is not certainly; and could not be used so many in philosophical subjects. But there is many signs in Islamic philosophy that shows they have used allegory unusually in philosophical activity. Such as using suggests a special philosophical thought path peculiar to them. I want to show that, generally, there is two kind of exemplification in the Islamic source of thought that one is "example = mesl" and other one is exemplar= masal or mesal. The important phrase of Islamic philosophers especially Mulla sadra saing: God have no example but have exemplar" refers to this distinction. Both part of this phrase refers to two verb of Quran. Mention to the important exemplar of Islamic philosophy, l believe that exemplification in example meaning is a lateral resemble and exemplification in exemplar meaning is a resemble in erectile.
