مطالعۀ آزمايشگاهي حداكثر عمق آب‌شستگي ناشي از جت هاي ريزشي آزاد در پايين دست سدهاي مخزني

در مقاله حاضر نتايج يك مطالعه آزمايشگاهي درزمينه تعيين ابعاد حفره آب‌شستگي حاصل از جت هاي ريزشي افقي آزاد در پايين دست دريچه هاي سد هاي مخزني ارائه ‌شده‌است. هندسه حفره آب‌شستگي به بسياري از پارامترها مانند دبي جت آب خروجي از دريچه ها (Q_j)، قطر متوسط رسوبات بستر پايين دست (D50) و زاويه برخورد جت هاي ريزشي در صفحه افقي (𝜽) بستگي دارد. در اين مطالعه اثر اين پارامترها مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور اثر پارامترهاي دبي جت آب خروجي از دريچه ها (Q_j)، قطر متوسط رسوبات بستر پايين دست (D50) و زاوي برخورد جت هاي ريزشي در صفحه افقي (𝜽) مورد ارزيابي قرار گرفته‌است. جت آب از لوله هايي با مقاطع دايره اي به‌قطر 1.25 اينچ از ارتفاع ثابت 95 سانتي متر برروي بستر رسوبات پايين دست ريزش مي نمود. كف حوضچه پايين دست با سه نوع رسوب غير چسبنده يكنواخت با قطر متوسط معادل 1.7، 3.2 و 6.75 ميلي متر تا ارتفاع 20 سانتي متر پوشانده شد. آزمايش ها با دبي هاي متفاوت در محدوده 1.32 تا 5.14 ليتر بر ثانيه انجام گرفت. نتايج پژوهش نشان مي دهد در تمامي آزمايش هاي انجام‌شده حفره آب‌شستگي در پايين دست مخزن تشكيل ‌شده و با افزايش دبي، مقدار عمق آب‌شستگي افزايش ‌يافته‌است. آناليز حساسيت صورت‌گرفته بر رابطۀ عمومي معرفي‌شده در اين پژوهش حاكي از آن است كه اعمال 20 ± درصد تغيير در پارامترهاي دبي جت، قطر متوسط رسوبات بستر و زاويۀ برخورد جت هاي ريزشي در صفحه افقي درمجموع عمق نسبي آب‌شستگي را به ترتيب 12.33، 6.23 و 34.03 درصد تحت تأثير قرار مي دهد.