بررسي عوامل مؤثر بر حاشيه بازاريابي در دشت نيشابور با استفاده از رگرسيون فضايي

ناكارآمدي شبكه‌هاي بازاريابي محصولات كشاورزي و اختلاف قيمت بين بهاي فروش محصولات توسط كشاورزان و قيمت خريد توسط مصرف‌كننده نهايي يكي از مسائل اصلي در نظام بازاريابي محصولات كشاورزي است. برهمين‌اساس، هدف اصلي اين مطالعه بررسي و شناسايي عوامل مؤثر بر حاشيه بازاريابي محصولات كشاورزي در دشت نيشابور بود. به اين منظور، از مدل ارتقايافته مارك‌آپ براي كل محصولات زراعي و در چارچوب رگرسيون وزني جغرافيايي (GWR) استفاده شد. آمار و اطلاعات موردنياز از طريق مصاحبه حضوري و تكميل پرسش‌نامه از 366 نفر از كشاورزان دشت نيشابور در سال 1395 به دست آمد. در اين مطالعه، براي دستيابي به اهداف موردنظر و تحليل آمار و اطلاعات و با توجه به معني‌داري آماره موران، از رگرسيون وزني جغرافيايي با هسته‌هاي تطبيقي (GWRA) استفاده شد. نتايج آماره موران نشان داد كه خودهمبستگي مثبت فضايي در خصوص حاشيه بازاريابي محصولات زراعي دشت نيشابور وجود دارد. نتايج مدل حاشيه بازاريابي با به‌كارگيري رگرسيون وزني جغرافيايي نشان داد كه هزينه بازاريابي و قيمت خرده‌فروشي تأثير مثبت و سطح زير كشت تأثير منفي بر حاشيه بازاريابي در اغلب مناطق دشت نيشابور دارند. در اين مطالعه همچنين ضرايب برآوردي الگوي ارتقايافته مارك‏آپ به‌صورت منطقه‌اي و بر اساس موقعيت جغرافيايي كشاورزان به دست آمد. بر اساس نتايج مطالعه، پيشنهادهاي استفاده از روش‌هاي آماري مبتني بر مكانمندي داده‌ها در مطالعات مشابه (همچون رگرسيون فضايي)، اصلاح نظام بازار رساني و فروش محصولات مبتني بر توسعه شركت‌هاي بازرگاني حرفه‌اي، اجراي طرح‌هاي اطلاع‌رساني ويژه و مرتبط با اطلاعات بازار محصولات كشاورزي و اجراي برنامه‌هاي خاص فرهنگي و اجتماعي ارائه شد.