تحليل بهره‌‌وري عوامل توليد در بخش‌كشاورزي ايران در چارچوب الگوي داده – ستانده

با توجه به كميابي عوامل ‌توليد، افزايش بهره‌‌وري به‌عنوان بهترين روش دستيابي به رشد بخش كشاورزي ضروري ‌است. دستيابي به رشد مناسب بهره‌وري در بخش‌هاي اقتصادي مستلزم داشتن تصويري واضح از ميزان و رشد بهره‌وري كل عوامل توليد و بهره‌وري هر يك از منابع توليدي به طور مجزا در اين بخش‌ها مي‌باشد. لذا هدف مطالعه حاضر، تجزيه و تحليل بهره‌‌وري عوامل توليد در بخش‌كشاورزي ايران به تفكيك زير بخش‌هاي آن (زراعت و باغداري، دام و طيور، پرورش آبزيان و جنگلداري) طي دوره 801365 مي‌باشد. در اين راستا بهرهوري جزئي و بهره‌وري كل عوامل توليد از طريق شاخص ترنكوئيست تيل بر مبناي جداول داده ستانده محاسبه شد. به‌علاوه، رشد بهره‌وري كل عوامل توليد به رشد بهره‌وري نهاده‌هاي نيروي‌كار، سرمايه، زمين و عوامل واسطه تجزيه شد. به اين منظور از جداول داده ستانده سال‌هاي 1365، 1370 و 1380 مركز آمار ايران كه به قيمت ثابت تبديل شده، بهره گرفته شد. نتايج بطور كلي نشان داد كه طي دوره مورد مطالعه گرچه بهرهوري برخي از نهاده‌ها افرايش يافته، اما بهره‌وري كل عوامل توليد در همه زير بخشهاي كشاورزي غير از زير بخش دام و طيور، كاهش يافته است. بيشترين و كمترين رشد ساليانه بهره‌وري معادل 47/1 و 68/1 درصد به ترتيب در زيربخش دام و طيور و زيربخش جنگلداري بوده است. با توجه به اينكه افزايش توليد در بخش كشاورزي و جلوگيري از افزايش قيمت محصولات مستلزم افزايش بهره‌وري ميباشد، پيشنهاد مي‌شود كه تمركز برنامه‌ريزان بخش بر افزايش بهره‌وري نهاده‌ها از طريق تدوين طرحي جامع و بلندمدت، قرار گيرد.