تحليل نابرابري فرصت هاي دسترسي به آموزش عالي (مورد مطالعه: شهرستان هاي استان آذربايجان غربي)

Analysis Inequality of Higher Education Access Opportunities (Case Study: Townships of West Azerbaijan)

برنامه ريزي آموزشي يكي از مهمترين راه هاي بهبود عدالت آموزشي است و عدالت آموزشي زماني محقق مي شود كه دانش آموزان دسترسي برابر به فرصت هاي آموزشي داشته باشند. پژوهش حاضر، نابرابري فرصت هاي دسترسي به آموزش عالي را مورد مطالعه قرار داده است. اين پژوهش نوعي مطالعه توصيفي- تحليلي مي باشد. جامعه پژوهش داوطلبان متقاضي ورود به آموزش عالي در شهرستانهاي استان آذربايجان غربي طي سالهاي 1395- 1392 مي باشد كه به روش تمام شماري مورد مطالعه قرار گرفته اند. اطلاعات جمعيتي اين پژوهش با استفاده از داده هاي سرشماري نفوس و مسكن(1395)، داده هاي آموزش و پرورش (1395) و گزيده آمارهاي كنكور سراسري (1395-1392) شهرستان هاي مورد مطالعه كسب شده است. به منظور مقايسه و رتبه بندي ميزان بهره مندي مناطق مختلف از آموزش عالي، از شاخص ها و فرمول هاي برنامه ريزي آموزشي، نظير شاخص انتخاب منطقه، ضريب جيني، منحني لورنز، شاخص نابرابري جنسيتي، تحليل خوشه اي و رتبه بندي تاپسيس استفاده گرديد. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه با مقدار ضريب جيني 0.08 و ضريب پراكندگي 0.18در بين شهرستان ها از حيث برابري فرصتهاي دسترسي به آموزش عالي نابرابري وجود دارد، علاوه بر اين بين شهرستان ها نابرابري جنسيتي دسترسي به آموزش عالي وجود دارد و بيشترين نابرابري دختران 0.68= GPI مربوط به شهرستان پيرانشهر و بيشترين نابرابري پسران 1.35= GPI مربوط به شهرستان سلماس مي باشد. همچنين نتايج رتبه بندي شهرستانها به لحاظ شاخص هاي دسترسي به آموزش عالي نشان داد كه شهرستان خوي با ميزان تاپسيس 0.999 در رتبه اول و شهرستان چالدران با ميزان تاپسيس 0.143 در رتبه آخر قرار دارند. نتايج مبين نياز مناطق كمتر برخوردار از دسترسي به آموزش عالي، به برنامه ريزي و توجه ويژه سياست گذاران اين حوزه به اين نابرابري ها مي باشد

Educational planning is one of the most important ways to improve educational justice and educational justice is achieved when students have equal opportunities to access education. The present research studies the inequality of higher education access opportunities. This study is a descriptive-analytical study. The research community is volunteers applying for admission to higher education in the townships of West Azarbayejan province during the years 2013-2016 which are studied by census method. The demographic data of this study has been acquired by statistical data from the recent census of population and housing (2016), information regarding education (2016) as well as selected statistics from the national university entrance exam (2013-2016). In order to compare and rank the different regions benefit from higher education, indicators and formulas of educational planning such as the index of region selection, Gini coefficient, Lorenz curve, Gender Inequality Index, Cluster Analysis and Topsis ranking were used. The results of this study indicate that with Gini coefficient of 0.08 and Dispersion coefficient of 0.18 there is inequality among the townships in terms of equal access to higher education, In addition, there are gender inequalities between townships in access to higher education and the highest girls inequality GPI=0.68 is in the city of Piranshahr and the highest boys inequality GPI=0.135 is in the city of Salmas. Also, the results of ranking the townships of West Azerbaijan province in terms of access to higher education indicators showed that Khoy city with the 0.999 topsis is ranked first, and Chalderan city with the 0.143 topsis is ranked the last. The results indicate the need of areas that have less access to higher education, the planning and special attention of policy makers in this area to these inequalities.