تأثير عناصر كالبدفضايي( معماري) بر دلبستگي به مكان شهروندان در مجموعه بازار تبريز

يكي از مهم ترين عناصر شهري درون شهري، بازار است. اين مجموعه در طول تاريخ نقش هاي متفاوتي غير از كاركرد اقتصادي ايفا كرده است. نقش هاي مهمي چون نقش اجتماعي، سياسي و فرهنگي از جمله اين تأثيرات مهم هستند. اهميت اين مقاله به بررسي تأثير اين عنصر ارزشمند شهري و ارتباط آن با دلبستگي به مكان شهروندان پرداخته است. براي شناسايي دارايي ها و ارزش هاي فرهنگي كه نمود ميراث تاريخي فرهنگي كشورمان هستند، مي توان با برنامه ريزي در ابعاد مختلف اجتماعي آن گام هاي مؤثري در جهت احياء و ارتقاي كاركردهاي آن مجموعه  برداشت. سؤال هاي اصلي اين مقاله عبارتند از؛ 1) عناصر كالبد فضايي معماري در ساختار مجموعه بازار همچون بازار تبريز متشكل از چه اصول نظام دهنده اي است؟ 2) چه رابطه‌اي بين عناصر كالبدي فضايي مجموعه بازار تبريز و دلبستگي به مكان شهروندان وجود دارد؟ كه با تحليل عاملي اكتشافي به شناسايي اين عناصر پرداخته و با تحليل عامل تأييدي به بررسي و ارتباط عامل ها مي‌پردازد. در اين تحقيق از اصول نظام دهنده معماري در مجموعه بازار تبريز، هندسه، سلسله مراتب و تقارن براي نخستين بار به عنوان عوامل  تأثيرگذار بر دلبستگي به مكان عامه مردم و شهروندان شناسايي شدند. از يافته هاي مهم اين تحقيق مي توان به نتايج تحليل عاملي تأييدي و شاخص‌هاي نيكويي برازش منتج از مدل‌هاي اندازه گيري در تحقيق حاضر كه مدل اندازه گيري طرح شده به خوبي با داده هاي مشاهده شده برازش داشته و چهار بعد ذكر شده شاخص هاي دقيقي براي سنجش سازه دلبستگي به مكان محسوب مي شوند. اين موضوع فرضيه اول تحقيق حاضر را تأييد مي كند و تحليل عاملي تأييدي صورت گرفته در مورد عناصر كالبدي نيز بيانگر اعتبار مناسب عناصر مطرح شده در سنجش متغير كالبديفضايي مي باشد. نتايج اين تحقيق مي‌تواند در برنامه‌ريزي حوزه معماري و شهرسازي ايران مورد مداقه قرار گرفته و راهگشاي پژوهش‌هاي آتي باشد. پيشنهادهايي نيز براي تحقيقات آتي و پر كردن خلاء‌هاي نيازمند تحقيق در اين زمينه ارائه شده است.