تحليل گفتمان انتقادي فيلم‌هاي تبليغاتي نامزدهاي پيروز كارزارهاي انتخاباتي بررسي موردي دوره‌هاي هفتم و نهم انتخابات رياست جمهوري ايران

اين مقاله به تحليل گفتمان كارزار انتخاباتي نامزدهاي پيروز دوره‌هاي هفتم و نهم، انتخابات رياست جمهوري ايران‌ ـ‌ آقايان سيد محمد خاتمي و محمود احمدي‌نژاد مي‌پردازد. هدف از اين تحقيق، آشنايي و درك تحولات گفتماني بين دولت و مردم، طي يك دورۀ هشت ساله از طريق تحليل مقايسه‌اي دو فيلم تبليغاتي اين كانديداهاست. روش‌شناسي پژوهش، روش تحليل گفتمان انتقادي از منظر فركلاف است. لذا ابتدا واژگان، ضمير ما، وجه دستوري، استناد و قطب‌بندي‌ها مورد بررسي قرار گرفته؛ سپس با اپيزود‌بندي متن و طرح اپيزود اصلي، مرحلۀ توصيف و تفسير، جمع‌بندي و تبيين انجام شده است. همچنين در بخشي ديگر از اين مطالعه، تحليل‌گران براي تحليل فرامتن شرايط سياسي، اجتماعي و تاريخي حاكم بر اين دو فيلم را مورد توجه قرار دادند. در چگونگي خوانش فيلم، عواملي نظير زاويۀ دوربين، نور، صدا، موسيقي و تصاوير نيز بررسي شد. جامعۀ آماري پژوهش، تمام‌شماري است و واحد تحليل، كل متن، تصاوير، موسيقي و ديالوگ‌هاست كه پس از به متن درآمدن، بر اساس محورهاي تعيين‌شده در فرم تحليل گفتمان، ثبت و تجزيه و تحليل شدند. اين مطالعه نشان داد كه در فيلم‌هاي تبليغات دو نامزد شباهت‌ها و تفاوت‌هاي قابل توجهي وجود دارد. هر دو به موضوعاتي چون زنان، جوانان، صرفه‌جويي در هزينه‌هاي تبليغاتي و تمايل به تغيير، استناد كرده‌اند. در مقولاتي چون مفاهيم اسلام و ايران، عدالت و آزادي، قانون و مهرورزي، به‌كارگيري ضمير ما، نگاه به دين، ادبيات و شيوۀ سخنوري و پوشش زنان، تفاوت بارزي در دو فيلم مشاهده مي‌‌شود. همچنين هر دو نامزد به مباحثي چون اقتصاد، تورم، بيكاري و جرائم نپرداخته‌اند.