ريشه‌هاي فكري سياست‌گذاري فرهنگي انقلاب اسلامي و چگونگي هژمونيك شدن اين سياست‌ها با استفاده از مدل گرامشي: مطالعه آراي جلال آل احمد، علي شريعتي و امام خميني

سياست‌گذاري فرهنگي در ايران پس از انقلاب اسلامي، متأثر و منبعث از جريان‌هاي فكري‌اي است كه ريشه‌هاي آن را بايد در دهه‌هاي چهل و پنجاه جستجو كرد. در اين چهارچوب مقاله حاضر دو مفهوم اصلي «غربزدگي» و «بازگشت به خويشتن» كه از سوي جلال آل احمد و علي شريعتي مطرح شد، به همراه منظومه فكري امام خميني (ره) كه به صورت مستقل و مجزايي اين انگاره‌ها را در خود مستتر داشت به عنوان مفاهيم اصلي انقلاب فرهنگي كه بعدها مورد توجه سياست‌گذاران قرار گرفتند و به نقشه راهنما و راهبري فرهنگي در محيط‌هاي آموزشي و دانشگاهي بدل شدند، مورد مطالعه قرار داده است. پرداختن به ريشه‌هاي سياست‌گذاري فرهنگي از آن جهت حائز مي‌نمايد كه سياست‌هاي فرهنگي براي هژمونيك شدن در جامعه هدف و در اين پژوهش دانشجويان دانشگاه، مي‌بايد از قدرت و قابليت اقناعي برخوردار باشند. كه بخش مهمي از آن به سرچشمه‌هاي فكري و انديشه‌اي باز مي‌گردد. بررسي ريشه‌هاي فكري اين نظام معنايي به عهده مقاله حاضر است كه سعي در واكاوي آن با توجه به افكار و انديشه‌هاي مبدعان آن دارد. در انتها نيز مفهوم هژموني به عنوان راه‌حلي جهت جامعه‌پذير شدن سياست‌هاي فرهنگي معرفي شده است. روش اين پژوهش از نوع مطالعه كيفي و با استفاده از،«مطالعه موردي كيفي» است.  همچنين از تكنيك «تحليل محتواي كيفي» و «گروه‌هاي متمركز» براي جمع‌آوري داده‌ها استفاده شده است. در بخش تحليل داده‌ها نيز«تحليل تماتيك موضوعي» انتخاب گرديد. نتايج تحقيق به سه مؤلفه«ناكارايي سياست‌هاي فرهنگي»، «تشويش معرفتي سياست‌گذاران فرهنگي» و «سياست زده بودن برنامه‌هاي فرهنگي» ختم شد. اين عوامل به عنوان مهمترين دلايل عدم تفاهم بين حاكميت و بدنه دانشگاه در زمينه سياست‌هاي فرهنگي به ويژه محيط‌هاي علمي و دانشگاهي معرفي شده است. به كارگيري مفهوم هژموني به عنوان راهبردي براي غلبه بر موانع جاري سياستگذاري بر اين موضوع اتخاذ شده است. همچنين يافته‌هاي تحقيق برضرورت همگرايي بيشتر ميان نيازهاي نسل جوان دانشجو و انتظارات فرهنگي در سياستگذاري فرهنگي براي غلبه بر شكاف ميان تصور و واقعيت تاكيد مي‌گذارد.