مدرنيته و بازنمايي خانواده در فيلم‌هاي سينمايي پس از انقلاب اسلامي در ايران

سينماي ايراني بنا به دلايل مختلف، در همه دوران حيات خود توجه ويژه‌اي به خانواده و تحولات آن داشته است. بر اين اساس، هم‌گامي بازنمايي مدرنيته و مدرنيسم از يك سو و خانواده از سوي ديگر، موضوعي قابل تأمل است. فرايند مدرنيته در ايران از آغاز با اساسي‌ترين و حساس‌ترين بخش هويت فرهنگي ايران يعني خانواده و ايستادگي آن در مقابل تغيير، به‌صورت يك موضوع ويژه براي بازنمايي مسائل جامعه و ايده‌هاي تحول مواجه بوده است. پژوهش حاضر، اين هدف اساسي را مدّ نظر دارد كه نشان دهد پس از انقلاب، مهم‌ترين عناصر و ابعاد مدرنيته؛ يعني فرديت و عقلانيت، چگونه در خانواده بازنمايي شده‌اند. براي تحليل نظري تحولات روي‌داده در خانواده، نظريۀ تجدد گيدنز و براي بازنمايي از ديدگاه بازنمايي استيوارت هال استفاده شده است. در تحقيقي كه مبناي اين نوشتار بوده است، 95 فيلم سينمايي مهم پس از انقلاب به تفكيك چهار دورۀ آن، با روش تحليل محتواي كمي و كيفي، مورد بررسي قرار گرفته است. تحقيق، نشان داده است كه تقريباً در تمامي فيلم‌هاي مورد بررسي، به عقلانيت و فرديت (البته با تمام ويژگي‌هاي ايراني‌شدۀ آن كه بيشتر به فردگرايي خودخواهانه و گريزان از تعهدات اجتماعي و خانوادگي است و عقلانيت نفع طلبانه)، توجه شده و به‌نوعي به نقد كشيده شده است.