تبارشناسي گفتمان مدرن فقر در ايران

مطالعه گفتمان تاريخي فقر در ايران نشان مي‌دهد فضاي كنوني مطالعات فقر به سبب درهم‌تنيدگي با گفتمان اقتصاد سياسي، از ساير ساحت‌ها بخصوص ساحت اخلاقي و فرهنگي آن غافل شده است. اين مقاله در پي فهم آن است كه فقر چگونه در تاريخ ايران به مسئله اجتماعي تبديل شده است. رويكرد نظري، پساساختارگرايانه با اتكاي بر روش تبارشناسي است. يافته‌ها نشان مي‌دهد صورتبندي نوين فقر در بستر مجموعه‌اي از رخدادهاي تاريخي همانند تولد زبان نوين اقتصاد سياسي، فراواني فاجعه‌ها و مخاطرات طبيعي، مديريت و دانش برساخت و كنترل فقرا توسط حاكميت شكل گرفته است. در تاريخ جديد و به طور دقيق­تر از اواسط حكومت قاجار، صورت­ هاي زباني تازه‌اي در زمينه­ ميل به توليد ثروت و امحاي فقر در جامعه نشر مي­ يابند كه در اوايل حكومت پهلوي، با بروز رخدادهاي ديگر، در گفتمانِ اقتصاد سياسي جديد متجلي مي‌شوند. حقيقت‌مندي رژيم اقتصادي جديد گزاره­ ها و نشانگاني همانند ظهور انسان اقتصادي، فايده­ گرايي، نفي هرگونه كنش ­هاي سنتي ناسودمند، انباشت ثروت، فقرزدايي، امحاي فقرا و ... دارد. همزمان با تولد اين زبان جديدِ از يك سو و افزايش قحطي و افزايش تعداد فقرا در جامعه از سوي ديگر بنا به تشخيص حاكميت هرگونه نشانگاني كه منبع ناسودمندي و بي­نظمي در جامعه باشد، سركوب و كنترل مي‌شود. اين جاست كه پروبلماتيك جديد در ارتباط با فقر ايجاد، قانون «جمع­ آوري فقرا» تصويب مي‌شود و مصاديق گوناگون فقرا كه گفتمان پيشين، اساساً قائم به حضور آنها بوده، از جامعه منفك و درون مراكز اقامت اجباري همانند دارالفقراها محبوس و به سوژه ­هاي امنيتي، اقتصادي و بهداشتي تبديل مي‌شوند.

Studying the historical discourse of poverty in Iran shows that the current field of poverty studies, due to its conflation with the discourse of political economy, has been neglected the other areas, especially such as ethical and cultural context. This paper will study how the poverty converts to a social problem in Iran. Conceptual approach is post-structuralism and research methodology is genealogy. The findings show that the modern formulation of poverty has been shaped by a series of historical events such as the birth of the new language of political economy, the abundance of natural disasters and hazards, the management and knowledge of the construction and control of the poor by government. In the new history, especially since the middle of the Qajar government, new linguistic forms have been developed about the desire to generate wealth and eliminate poverty in society, which in the early Pahlavi period, with other events, manifested itself in the discourse of the new political economy. The authenticity of the new economic regime has propositions and symptoms such as the emergence of economic man, utilitarianism, the rejection of any traditional practices that are unprofitable, the accumulation of wealth, poverty alleviation, the abolition of the poor, and so on. With the birth of this new language and the rise of famine and the number of the poor in society, they are all suppressed and controlled because they are not beneficial. This is where the new problematic of poverty creation are enacted by the Law on Collecting the Poor. While the poor are mostly considered as social and moral value holders in moral Previous discourse, the new disappearances the poor. The poor communicates with others indirectly through the institutions such as poorhouses and it is impossible to consider poverty without referencing to the security, economic and health subjects.