ارزيابي عملكرد: عرصة تقابل معناها

Performance Appraisal: the Arena for Confrontation of Meanings

ديدگاه معناسازي يكي از قدرتمندترين چارچوب‌هاي مفهومي براي تبيين پديده‌هاي انساني و اجتماعي در سازمان به شمار مي‌رود. هدف اين پژوهش عبارت است از به‌كارگيري ديدگاه معناسازي براي درك بهتر نظام ارزيابي عملكرد در سازمان و پويش‌هاي انساني و اجتماعي پيرامون آن. ادراكات و تفاسير كاركنان و كنش‌هايي كه آنان براساس اين تفاسير انجام مي‌دهند، نقش مهمي در سرنوشت ارزيابي عملكرد و اثربخشي آن در سازمان دارد. انسان موجود معناساز است و براي فهم كنش وي بايد به دنياي معاني‌اش وارد شد. روش پژوهش مقاله حاضر نظرية داده‌بنياد با رويكرد برساخت‌گرايي چارمز است. روش نمونه‌گيري اين مقاله نمونه‌گيري نظري و روش گردآوري داده نيز مصاحبه است. درمجموع با 17 كارمند از دوشركت داراي نظام ارزيابي عملكرد مصاحبه شد. به‌منظور تحليل داده‌ها، از روش‌هاي كدگذاري اوليه و متمركز استفاده شد. براساس نتايج كاركنان چهار معناي اصلي را به نظام ارزيابي عملكرد نسبت مي‌دهند:‌ ارزيابي عملكرد به‌مثابه اهرم فشارمدير، ارزيابي عملكرد به‌مثابه نامه اعمال، ارزيابي عملكرد به‌مثابه كاغذپاره و ارزيابي عملكرد امري ناشناخته. همچنين كاركنان در مواجهه با ارزيابي عملكرد، چهار استراتژي كنشي را اتخاذ مي‌كنند:‌ عملكرد نمايشي،‌ عملكرد اصيل، ‌بي‌تفاوتي و معناجويي. تحليل‌ها نشان مي‌دهد مؤلفه تعيين‌كنندة ارتباط ميان معاني و كنش‌ها ادراك عامليت نمرة عملكرد در نزد كاركنان است. با توجه به اهميت تفاسير و كنش‌هاي كاركنان در اثربخشي اقدامات منابع ‌انساني يافته‌هاي اين پژوهش سازمان‌ها را در مديريت معاني و درنتيجه بهبود اثربخشي ارزيابي عملكرد ياري خواهد رساند. همچنين يافته‌هاي اين پژوهش مي‌تواند درك موجود نسبت به رابطة اقدامات منابع انساني با عملكرد فردي و سازماني را نيز بهبود دهد.

Sensemaking perspective is one of the strongest conceptual frameworks for explaining human and social phenomena in organizations. The aim of this study is to apply sensemaking perspective to better understand the performance appraisal system in organization. Employees’ perceptions and interpretations and their actions play a pivotal role in performance appraisal effectiveness. Human beings are meaning making creatures and for understanding their actions, one has to enter into their worlds of meaning. The research method of this study is Charmaz’s constructivist Grounded Theory. The sampling method is theoretical sampling and the data gathering method is interviewing. Seventeen emlpyees from two companies with performance appraisal system were interviewed. In line with Charmaz’s constructivist approach to grounded theory, initial and focused coding formed the basis of our data analysis. Findings show that employees’ create four meanings out of performance appraisal: performance appraisal as the managers’ tool of oppression, performance appraisal as all encompassing behavioural record, performance appraisal as a torn paper, and performance appraisal as an unknown phenomenon.In the contexts of performance appraisal employees adopt four action strategies:exhibitive performance, authentic performance, indifference and senseseeking. Analyses demonstrate that the employees’ perceived agency in influencing their performance scores is the main determining factor in relating employees interpretations of performance appraisal to their actions.Given the importance of employees’ interpretations and actions in the effectiveness of HRM practices, this research can help organizations manage employees’ meaning and consequently improve the effectiveness of performance appraisal. Additionally findings of this research enhances the extant understanding of the HRM-performance relationship.