تحليل آماري-همديدي الگوهاي سرماهاي فراگير غرب ايران

در اين پژوهش با استفاده از نمرۀ استاندارد داده هاي دماي حداقل، مشخصه ­هاي آماري سرماهاي فراگير غرب ايران و شرايط همديد رخداد آن­ها براي دورۀ 1992-2015 تحليل شد. نخست با بررسي رخدادهاي سرمايي و طبقه بندي آن ها و انتخاب آستانۀ معين براي تعيين سرماهاي فراگير، 176 روز سرد فراگير در چهار ماه دسامبر، ژانويه، فوريه و مارس استخراج و سپس با استفاده از داده هاي ارتفاع ژئوپتانسيل تراز 850 هكتوپاسكال و با استفاده از روش همبستگي 5 الگوي گردشي در ايجاد اين سرماهاي فراگير استخراج شد. در ميان اين الگوها، الگوي چهارم با 105 روز رخداد به عنوان الگوي اصلي و الگوي سوم فقط با 3 روز به عنوان رخدادهاي تصادفي شناسايي شد. از لحاظ فراواني ماهانه و سالانه، برخي از الگوها مانند الگوي سوم در سال 2006 و الگوي پنجم در سال 1996 و فقط در ماه ژانويه رخ داده­اند. برخي ديگر نيز مانند الگوي دوم در سال 2006 و الگوي چهارم در بيشتر سال­هاي دورۀ مطالعاتي و در هر چهار ماه رخ داده ­اند. الگوي اول نيز از سال 2001 به بعد و در ماه­هاي ژانويه و فوريه رخ داده است. واكاوي همديدي روزهاي نمايندۀ الگوها نشان داد كه عامل اصلي ايجاد سرماهاي فراگير غرب ايران با توجه به مكان گزيني مراكز فشار، نفوذ سرما از سمت شمال شرق، شمال غرب و شمال به منطقه مي­باشد. بطوريكه در الگوي اول و دوم از سمت شمال شرق، الگوي سوم و چهارم از سمت شمال غرب و الگوي پنجم نيز از سمت شمال فرارفت هواي سرد به داخل ايران و منطقۀ پژوهش اتفاق افتاده است.