بررسي سازوكارهاي حفاظت نوري در گندم در شرايط سرما و نور شديد

نور شديد به دستگاه فتوسنتزي به‌ويژه فتوسيستم II آسيب مي‌رساند و ظهور پديده مهار نوري را باعث مي‌شود. پديده مهار نوري مي‌تواند فعاليت فتوسنتزي، رشد و محصول‌دهي گياهان را كاهش ‌دهد. در پژوهش حاضر، سازوكارهاي حفاظت نوري فتوسيستم II شامل فعاليت سيستم جاروب‌كننده گونه‌هاي واكنش‌پذير اكسيژن (ROS) و متابوليسم فنلي در گندم (Triticum aestivum L.) از دسته گياهان C3، پس از تيمار با دماي اندك (4 درجه سانتيگراد) و شدت نور زياد (450 و 850 ميكرومول فوتون بر متر مربع بر ثانيه) بررسي شدند. مقايسه گياهان تيمار‌شده با سرما با گياهان شاهد (در دماي 25 درجه سانتيگراد و شدت نور 200 ميكرومول فوتون بر متر مربع بر ثانيه) نشان داد كه گندم به‌علت فعاليت كارآمد سيستم آنتي‌اكسيدان، مقاومت بيشتري به تنش دماي اندك دارد. نتايج نشان داد كه با افزايش شدت نور به 850 ميكرومول فوتون بر متر مربع بر ثانيه، بيشينه عملكرد كوانتومي فتوسيستم II (Fv/Fm) كاهش يافت و پديده مهار نوري را باعث شد. در مقابل، گندم در شدت نور 450 ميكرومول فوتون ‌بر متر مربع‌ بر ثانيه با افزايش مؤثر سازوكارهاي حفاظت نوري شامل فعاليت آنزيم كاتالاز (سيستم دفاع آنتي‌اكسيداني) و مقدار آنتوسيانين برگ‌ها (جاذب‌هاي نور اضافي و فيلترهاي نوري در اپيدرم) توانست فتوسيستم‌ها را در‌برابر آسيب نوري حفاظت كند و از كاهش Fv/Fm ممانعت كند.