تجزيه فيلوژني و تكاملي بر مبناي توالي نوكلئوتيدي جايگاه ژن لپتين در شترهاي منطقه سيستان و بلوچستان

مطالعه بر روي حيوانات بومي مي¬تواند به حفظ ساختار ژنتيكي جمعيت¬ها، پياده نمودن برنامه¬هاي اصلاح نژادي و به‌دست آوردن اطلاعات در مورد ساختار ژنتيكي آن¬ها كمك كند. هدف از مطالعه حاضر بررسي توالي نوكلئوتيدي و آمينواسيدي ژن لپتين در شتر بومي استان سيستان و بلوچستان و مطالعات فيلوژنتيكي و مولكولي آن با ساير گونه¬هاي پستانداران بود. در اين مطالعه نمونه¬هاي خون از 50 نفر شتر از سياهرگ گردني از دو گله واقع در زابل و منطقه دلگان بلوچستان گرفته شد. استخراجDNA از نمونه¬هاي خون كامل و تكثير ناحيه اينترون دوم و اگزون سوم با طول تقريبي2۰00 جفت بازي جايگاه ژن لپتين با استفاده از يك جفت پرايمر اختصاصي صورت گرفت و محصول تكثير شده با آنزيم برشي Asuhpi به دو قطعه ۱۴۰۰ و ۶۰۰ جفت بازي شكسته شده و در نهايت قطعات مذكور از روي ژل استخراج و تعيين توالي شدند. پس از برهم گذاري توالي قطعات مذكور يك قطعه ۱۹۴۰ جفت بازي با كمترين خطا جهت آناليزهاي بيوانفورماتيكي به‌دست آمد. همچنين، توالي نوكلئوتيدي ژن لپتين در ساير گونه¬هاي پستانداران با استفاده از ابزار BLAST در بانك¬هاي اطلاعاتي ژنوم حاصل شد. نتايج همترازي توالي¬هاي دو جمعيت مورد استفاده در منطقه زابل و بلوچستان تشابه 99 درصد را نشان داد، اما تفرق متمايز از ساير گونه¬هاي پستانداران داشت. تجزيه و تحليل بيوانفورماتيكي توالي نوكلئوتيدي ژن لپتين بيانگر نسبت جايگزيني dn/ds برابر 76/0 در بين گونه¬هاي مختلف بود كه نشان دهنده انتخاب خالص در طي تكامل اين ژن است. نتايج درخت فيلوژنتيك بر اساس توالي نوكلئوتيدي نشان¬دهنده مسيرهاي تكاملي مختلف ژن لپتين در گونه¬هاي مختلف، شامل هفت دسته از گونه¬ها شتر، (گاو، بوفالو وگاوميش)، (گوسفند و بز)، خوك، خفاش، گربه و پستانداران دريايي بود كه شتر، گاو و پستانداران دريايي بيشترين قرابت را داشتند. با توجه به تنوع بسيار بالا در قطعه مورد مطالعه توالي جايگاه ژن لپتين و شاخص تكامل محاسبه شده به نظر مي¬رسد اهلي شدن دام‌ها و انتخاب در صفات توليدي شير منجر به تغييراتي در توالي نوكلئوتيدي جايگاه ژن لپتين و تغيير نقش بيولوژيكي آن شده است.