تعيين ارزش تغذيه‌اي هفت گونه از علف‌هاي هرز مزارع يونجه با استفاده از روش‌هاي آزمايشگاهي

هدف از انجام اين تحقيق تعيين ارزش غذايي هفت گونه از علف‌هاي هرز موجود در مزارع يونجه شامل: تلخه، بومادران و ريش قوش از خانواده كاسني، يونجه و شبدرشيرين از خانواده بقولات و دم روباهي، علف پشمكي و علف باغ از خانواده گندميان بود. نمونه‌برداري از گونه‌هاي مورد مطالعه در مرحله برداشت يونجه از مزرعه (10% گلدهي مزرعه) صورت گرفت. نمونه‌هاي برداشت شده در مزرعه به مدت 72 ساعت هوا خشك شده و براي انجام آزمايشات مورد استفاده قرار گرفت. تركيبات شيميايي، تخميرپذيري و تجزيه‌پذيري نمونه‌ها با روش آزمايشگاهي تعيين شد. نتايج نشان داد كه در بين گونه‌هاي مورد مطالعه از نظر تركيبات شيميايي تفاوت‌هاي معني‌داري وجود داشت. يونجه با 3/14و دم‌روباهي با 4/8 درصد بيشترين و كمترين مقدار پروتئين خام را در بين علوفه‌هاي مورد آزمايش داشتند. بيشترين و كمترين ميزان ديواره سلولي مربوط به دم روباهي و شبدرشيرين به ترتيب با 7/58 و 8/33 درصد بود. ريش قوش و تلخه به ترتيب با 8/28 و 5/19 درصد بيشترين و كمترين ميزان ديواره سلولي منهاي همي سلولز را در بين گونه¬هاي مورد مطالعه داشتند. با مقايسه ميزان گاز توليدي حاصل از تخمير علف‌هاي هرز و يونجه در 96 ساعت پس از انكوباسيون، يونجه و علف پشمكي به ترتيب با 7/249 و 4/166 ميلي¬ليتر به ازاي هر گرم ماده خشك، بيشترين و كمترين ميزان گاز توليدي را به خود اختصاص دادند. در بين علوفه¬هاي مورد آزمايش بيشترين مقدار قابليت هضم ماده آلي و اسيدهاي چرب كوتاه زنجير مربوط به يونجه و شبدرشيرين بود. ناپديد شدن ماده خشك براي شبدر شيرين در ساعات مختلف انكوباسيون بيشتر از بقيه گونه¬ها بود. علف پشمكي كمترين ميزان ناپديد شدن را در بين گونه¬هاي مورد مطالعه داشت. شبدر شيرين و علف پشمكي با 6/32 و 2/23 درصد به ترتيب بيشترين و كمترين مقدار بخش سريع تجزيه¬پذير ماده خشك را در بين علوفه¬ها داشتند. بخش با پتانسيل تجزيه¬پذيري كم و نرخ ناپديد شدن ماده خشك براي شبدر شيرين بيشتر از بقيه علوفه¬ها به جز يونجه بود. نتيجه كلي اينكه تفاوت بين تركيبات شيميايي، پتانسيل توليد گاز و تجزيه¬پذيري يونجه در مقايسه با علف¬هاي هرز بايستي در تنظيم جيره¬هاي غذايي نشخواركنندگان مدنظر قرار گيرد اما آنچه مسلم است ارزش غذايي يونجه با توجه به نتايج به‌دست آمده قابل مقايسه با علف¬هاي هرز نمي¬باشد