سنجش ميزان مرجعيت‌گرايي ديني و خوداتكايي ديني (مطالعۀ دو نسل پس از انقلاب اسلامي - گروههاي سنّي 15 تا 30 و 50 تا 65 سال)

A Comparative Study of Religious Authority and Religious Autonomy (A Study of Two Generations After the Revolution - The Age of 15 to 30 and 50 to 65 Years)

موضوع اين مطالعه بررسي تغييرات ارزشها، نگرشها و روشهاي ديني از طريق سنجش ميزان خوداتكايي و مرجعيت‌‌گرايي در امور ديني نسل حاضر و نسلهاي اوّليۀ بعد از انقلاب اسلامي سال 1357 است. فرضيه‌هاي تحقيق كه از ديدگاههاي نظري مرتبط با خوداتكايي و مرجعيت‌گرايي استخراج ‌شده‌اند، با استفاده از داده‌هايي كه به روش پيمايشي گردآوري‌شده آزمون شده‌اند. حجم نمونه با استفاده از فرمول كوكران، 392 نفر از دو گروه سنّي 50 تا 65 سال و 15 تا 30 سال شهروندان شهرهاي قم و تهران هستند كه در سال 1396 با روش نمونه گيري خوشه اي انتخاب شده‌اند. اطلاعات مورد نياز با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوري‌ شده و مورد تجزيه‌وتحليل قرارگرفته‌اند. نتايج نشان‌دهندۀ اين هستند كه بين طيف خوداتكايي و مرجعيت‌گرايي ديني در دو گروه مطالعاتي كه به ­نوعي نسل اوّل و سوم انقلاب محسوب مي‌شوند، تفاوت معني‌داري وجود دارد و در شاخصهاي مرجعيت‌گرايي و خوداتكايي در مناسك ديني، ‌گرفتن فرمانهاي ديني، انعطاف ديني، اخلاق، پذيرش اديان، مرجعيت سنّت يا عقلانيت و اخذ اطلاعات نيز در ميان دو گروه مورد مطالعه تفاوت معني‌دار هست؛ به اين معنا كه نسل اوّليۀ بعد از انقلاب، مرجعيت‌گرايي بيشتري در امور ديني داشته و نسل كنوني مرجعيت‌گرايي كمتر و خوداتكايي بيشتري در امور ديني دارد.

This study is examining the changes in religious values, attitudes and methods by measuring the degree of Autonomy and Authority in the religious affairs of the current generation and the early generations of the Islamic Revolution in 1979 in Iran. Research hypotheses that have been tested on the theoretical views related to autonomy and authority extracted using data collected in a survey method. The sample size using the Cochran formula was 392 people with accuracy of %/05 and confidence level of %95, from two age groups of 50 to 65 years old and 15to 30 years old citizens of Qom and Tehran cities in the year of 2017 using cluster sampling method and randomly selected. Required information was collected using a questionnaire and analyzed statistically. The results of the analysis indicate that there is a significant difference between the spectrum autonomy and religious authority in the two groups of studies that are somehow considered as the first and third generation of the Islamic Revolution. These analyses indicate that there is a significant difference in autonomy indexes in religious rituals, autonomy of religious commands, autonomy in religious flexibility, autonomy in ethics, autonomy in accepting religions, in the authority of tradition or rationality, and in obtaining information between the two groups of studies. This means that the early generation after the revolution has more religious authority in the religious affairs of religion, and the current generation is of lower authority and less autonomy in religious affairs.