مدل سنجش آسيب‌پذيري سازماني

Corporate foresight in public institutions with a scenario planning approach Case study: Isfahan Gas Company

امروزه مديران سازمان‌ها در راستاي ايفاي مأموريت خود ناچارند تا به صورت مستمر آسيب‌پذيري سازمان خود را در مواجهه با خطرات بالقوه‌اي كه مي‌تواند مانع تحقق چشم‌انداز و اهداف مدنظرشان شود را ارزيابي كرده تا با انتخاب بهترين راهبردهاي ممكن بر آن‌ها غلبه نمايند. ازاين‌رو، اين پژوهش قصد دارد تا با استفاده از روش‌شناسي آميخته (كمي – كيفي) مدلي جامعي را جهت ارزيابي آسيب‌پذيري سازمان‌ها فارغ از ويژگي‌ها و تنوع آن‌ها در برابر انواع اختلالات سازماني ارائه نمايد. به‌منظور تحقق هدف مذكور، نخست متون كتب، مقاله‌ها و طرح‌هاي پژوهشي مرتبط با آسيب‌پذيري سازمان‌ها مورد تحليل مضمون و متن‌كاوي قرار گرفت تا شاخص‌هاي اصلي و فرعي آن شناسايي شوند؛ سپس به‌منظور رصد شاخص‌هاي شناسايي شده از تكنيك مصاحبة نيمه ‌ساختاريافته و پرسشنامه هفت ‌مقياسي فازي با 25 نفر از خبرگان كه به روش نمونه‌گيري گلوله برفي انتخاب شده‌اند، استفاده و براي رسيدن به اجماع بر روي شاخص‌ها، از تكنيك دلفي فازي ايشيكاوا بهره گرفته شد. مدلي كه از اين پژوهش به دست آمد مشتمل بر سه بعد اصلي شامل «ميزان در معرض بودن سازمان به اختلالات»، «شدت حساسيت‌پذيري سازمان نسبت به اختلالات» و «ظرفيت تطبيق‌پذيري سازمان براي مواجهه و ارائه پاسخ مناسب به اختلالات» با 13 شاخص اصلي ارائه شد.

This research was conducted as an applied research with the aim of corporate foresight in Isfahan Gas Company. In this research a set of foresight methods including six pillars, trend analysis, expert panel, environmental scanning and scenario writing has been used. Participants in this study were fifteen senior managers of Isfahan Gas Company who participated in more than twenty expert panels. The results showed that four major drivers, which means: 1- Relationship of the country with the global village. 2- Internal political tensions and insecurity. 3- Gas company privatization. 4- Gas export will be affected by the future of the Gas Company. Based on the different combinations of these four drivers in the scenario planning software (scenario wizard) and the use of a scenario-based approach focusing on critical uncertainties, at last, the story of three scenarios has been prepared. Finally, according to the scenario space, suggestions for implementation were presented.