تاثير فيلترهاي حاوي زئوليت، پرليت و رزين بر اكسيژن مورد نياز شيميايي و بيوشيميايي پساب (مطالعه موردي: پساب محلات)

سابقه و هدف: بحران آب در سال‌هاي اخير سبب استفاده از پساب‌ها در سال‌هاي اخير در بخش كشاورزي شده است. با توجه به نياز روزافزون به پساب‌ها در كشاورزي، تصفيه پساب‌ها در كشور با هدف استفاده دركشاورزي در حال اجرا مي باشد. بنابراين بررسي كاهش آلاينده‌هاي موجود در پساب‌ها ضروري مي‌باشد. در اين پژوهش استفاده از فيلترها و جاذبهاي طبيعي نظير زئوليتها، پرليت و رزينهاي آنيوني براي بهبود ويژگيهاي پساب مورد بررسي قرار ميگيرد. مواد و روش‌ها: اين پژوهش در 18 ستون پي‌وي‌سي به منظور بررسي اثر فيلترهاي تركيبي، شامل زئوليت اصلاح شده، پرليت و رزينهاي آنيوني در كاهش آلودگي پساب خروجي انجام شد. واحدهاي آزمايشي از لوله هاي پي‌وي‌سي با قطر 10.5 سانتيمتر و ارتفاع 60 سانتيمتر ساخته شدند. براي جلوگيري از خروج ذرات خاك، پنج سانتيمتر كف هر ستون از فيلتر ماسه اي پر شد. بر روي فيلتر ماسه‌اي به ارتفاع 40 سانتيمتر، خاك يا خاك تركيب شده با زئوليت، پرليت و رزين آنيوني به صورت مخلوط يا لايه به لايه پر شده است. آزمايشها در مجموع 9 تيمار با دو تكرار انجام گرديد. طرح آماري شامل دو فاكتور روش كاربرد فيلتر تركيبي (لايهاي و مخلوط) و درصد وزني ذرات به كار رفته در فيلتر مي‌باشد. اولين فاكتور، استفاده از زئوليت، پرليت و رزين در دو خالت مخلوط و لايه به لايه و دومين فاكتور درصد زئوليت، پرليت و رزين در دو سطح 2 و 4 درصد وزني مي باشد. تزريق پساب به داخل خاك به طريق غرقابي و 10 مرتبه با تناوب هفتگي تكرارگرديد. آب خروجي پس از 24 ساعت از آبياري جمع آوري گرديد. اندازهگيري اكسيژن مورد نياز بيوشيميايي و اكسيژن مورد نياز شيميايي زهآب خروجي از ستونهاي آزمايش در آزمايشگاه صورت گرفت. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه تيمار لايه‌اي شامل زئوليت، پرليت و رزين با چهار درصد وزني، بيشترين اثر را در ميان تيمارها دارد. بطوريكه مقدار BOD5 تا بيش از 47 درصد و COD بيش از 16 درصد كاهش يافته است. تيمار شاهد نيز كمترين تاثير را با كاهش 36.2 درصدي براي BOD5 و 12.26 درصدي براي COD داراست. همچنين نتايج نشان داد كه استفاده از زئوليت، پرليت و رزين به شكل مخلوط سبب كاهش BOD5 و COD نسبت به تيمار شاهد مي‌شوند، اما تيمارهاي لايه‌اي توانايي بيشتري در كاهش دارند. علاوه بر اين، تاثير پرليت بيشتر از زئوليت در كاهش BOD5 و COD زهآب خروجي ميباشد و هرچه درصد وزني ذرات بكار رفته بيشتر باشد تاثير آن بيشتر است. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد فيلترهاي استفاده شده نسبت به تيمار شاهد، سبب كاهش بيشتري در مقادير BOD5و COD مي‌شوند. اما تغيير درصد وزني فيلترها از 2 به 4 درصد وزني، تاثير چنداني بر ميزان خروجي BOD5 و COD نداشته است. بيشترين مقدار كاهش BOD5 و COD براي فيلتر لايه‌اي حاوي زئوليت، پرليت و رزين با درصد وزني چهار درصد و كمترين آن براي فيلتر زئوليت با درصد وزني 2 درصد مي‌باشد. يكي از دلايل توانايي بيشتر براي جذب BOD5 و COD در ستون‌هاي لايه‌اي، سرعت كمتر گذر آب از اين ستون‌هاست. لايه‌هاي زئوليت، پرليت و رزين در ستون‌هاي خاك، از عبور مواد آلي جلوگيري مي‌كنند و با كاهش غلظت اين مواد، اكسيژن مورد نياز شيميايي و بيوشيميايي كاهش مي‌يابد. مقايسه مقدار خروجي BOD5 و COD از ستون‌هاي آزمايشي نسبت به مقدار اجازه داده شده آن‌ها براي استفاده در كشاورزي، نشان داد كه پساب خروجي قابليت استفاده در كشاورزي را پيدا مي‌كند.