تعيين ظرفيت ترسيب كربن در روشهاي مختلف مرتع كاري در مناطق مختلف جغرافيايي كشور

ترسيب كربن از اتمسفر در اكوسيستم هاي زميني رهيافتي پايدار براي مقابله و سازگاري با تهديد تغييرات اقليمي در عصر حاضر تلقي مي شود. اين پژوهش با هدف بررسي ظرفيت روش هاي مختلف مرتع كاري در مناطق مختلف اقليمي و جغرافيايي كشور در ترسيب كربن اتمسفري انجام شد. براي اين كار، در استان هاي لرستان، فارس، كرمانشاه، خراسان رضوي، مازندران، كردستان، كرمان، مركزي و اصفهان سايت هاي معرف عمليات مرتع كاري انتخاب گرديد. سپس با عمليات ميداني، ضمن ثبت ويژگي هاي سايت هاي انتخاب شده، نمونه برداري خاك، زيست توده هوايي و ريشه و لاشبرگ به صورت سيستماتيك تصادفي در سايت هاي مطالعاتي و شاهد انجام شد. نتايج نشان داد كه عمليات مرتع كاري اجرا شده در مناطق جنگل هاي نيمه خشك واقع در دامنه هاي زاگرس مركزي بيشترين ظرفيت ترسيب كربن را دارند. عمليات بذركاري، بذرپاشي و كپه كاري گراس ها و لگوم هاي چندساله مانند فستوكا، يونجه، جاشير و اسپرس اجرا شده در اين مناطق موفق به ترسيب 17/4 تا 80 تن كرين در هكتار شده است. همچنين سهم ترسيب كربن در خاك از كل كربن ترسيب يافته در اين مناطق كمينه 93 درصد از كرين ذخيره شده را شامل مي شد. عمليات مرتع كاري همراه با قرق، ترسيب كرين را تا حدود دو برابر افزايش داده بود. در اين مناطق كپه كاري موفق تر از ساير شكلهاي عمليات بود. در مناطق هيركاني، عمليات بذركاري گراس هاي مرتعي حدود 18 تن كرين ترسيب نموده و از نظر ظرفيت ترسيب كرين در ايران پس از عمليات مرتع كاري در دامنه هاي زاگرس مركزي در رده دوم قرار داشت. عمليات مرتعكاري اجرا شده در مناطق خشك و نيمه خشك مركز و نيمه شرقي كشور در قياس با ديگر مناطق ذكر شده بالا تأثير چنداني در افزايش ظرفيت ترسيب كربن در عرصه نداشته اند. به طوري كه بيشترين كميت ترسيب كربن را قرق مراتع در دو حوزه كارده مشهد و شمس آباد اراك به ترتيب با ترسيب 5/63 و 6/51 تن كربن در هكتار به خود اختصاص داده اند. تغيير كاربري ديمزار به مرتع در حوزه كارده مشهد منجر به ترسيب 4/7 تن كربن در هكتار شده است.