بدن (نا-) نمايي در بازنمايي بدن : بدن ايدئولوژيك در نقاشي‌هاي حوزه هنري (1370-1358)

Body (Non-) Presentation in Representing the Body:The Ideological Body in The Paintings of the School of Islamic Art and Thought (Hozeh Honari (1979-1992)

انقلاب مذهبي- ايدئولوژيك سال 1357 ايران موضعي دوگانه را نسبت به بدن و بازنمايي‌‌‌هاي تصويري آن پديد آورد؛ بدين ترتيب كه شكافي ميان بدن فيزيولوژيك و جنبه‌‌‌هاي فرهنگي بدن برقرار نمود. مطالعه اين شكاف به ويژه به خاطر نقش آن در درك ويژگي‌‌‌ها و كاركردهاي آن‌‌‌چه در اين مقاله تحت عنوان «بدن ايدئولوژيك» مورد مطالعه قرار مي‌‌‌گيرد، شايان توجه است. بر اساس سه‌‌‌گانه تصوير هانس بلتينگ و مفهوم «مديوم» در اين سه‌‌‌گانه، اين مقاله مي‌‌‌كوشد شكاف ميان بدن طبيعي (فيزيولوژيك) و بدن فرهنگي را آن‌‌‌گونه كه در بدن ايدئولوژيك قابل مشاهده است، در متن فرهنگ بصري ايران معاصر مورد مطالعه قرار دهد. در اين مقاله نشان داده مي‌‌‌شود كه اين شكاف حاصل رفتار دوگانه رسانگي تصويري (به مفهوم مطرح شده توسط بلتينگ) است؛ بدين شكل كه دو حد قطبي پيوستار رسانگي، كه در اين مقاله رسانگي «برون‌‌‌زا» و «درون‌‌‌زا» خوانده شده‌‌‌اند، وارد كشمكشي مي‌‌‌شوند. طي اين كشمكش، وجه فرهنگي بدن كه به بيان تصويري مخلوق رسانگي برون‌‌‌زا (كه در اين مقاله، آپاراتوس تصويرسازي ايدئولوژي شيعي است) معرفي خواهد شد، به بهاي نفي و انكار و يا «(نا-)نمايي» وجه فيزيولوژيك بدن كه حاصل رسانگي درون‌‌‌زا (كه تصويركننده يك «خود»/فرد، بدون دخالت يك «ديگري») است، بازنمايي‌‌‌هاي تجليل‌‌‌آميزي پيدا مي‌‌‌كند. در اين مقاله، اين تجليلِ همراه با نفي در فرهنگ بصري پسا- انقلابي ايران اساسي‌‌‌ترين ويژگي معرفه «بدن ايدئولوژيك» دانسته مي‌‌‌شود؛ بدني كه بررسي مؤلفه‌‌‌ها و كاركردهاي آن ناظر بر نقاشي‌‌‌هاي حوزه هنري در فاصله سال‌‌‌هاي 1358 تا 1370، موضوع مقاله‌‌‌ي حاضر است.

The 1979 religious ideological revolution of Iran brought about a double stance towards the body and its pictorial representations, as to drawing a schism between the physiological and the cultural aspects of the body. Studying this schism is important particularly due to its significance in figuring out the features and functions of what in this article will be called “the ideological body”. Based on Hans Belting’s image trilogy and his concept of the “medium” in it, the present paper aims to investigate the schism between the natural and the cultural body as observable in the ideological body in the context of the Iranian contemporary visual culture. It is shown that this schism appears to be emanating from a dual behavior of pictorial mediality (as introduced by Belting), where the two bipolar limits of the mediality continuum herewithin called the “exogenous” vs. “endogenous” mediality come into a conflict. Through this conflict, the cultural [aspect of the] body which in pictorial terms will be defined to be chiefly the creation of exogenous mediality (i. e., the Shiite ideology’s image-making apparatus) receives glorified representations at the cost of the denial and negation or “(non-)presentation” of the physiological [aspect of the] body produced mainly by the endogenous mediality (i. e., the immediate imaging of a “self”/ an individual without the intrusion of any “other”). This schismatic bodily glorification through negation in the post-revolutionary Iranian visual culture is shown to be the most fundamental definitive characteristic of “the ideological body” the features and functions of which will be investigated in this paper in view of the paintings of the School of Islamic Art and Thought (Hozeh Honari (1979-1992)).