هويت، قدرت و امنيت در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران: يك چارچوب نظري

Identity, Power and Security in Foreign Policy of the Islamic Republic of Iran: a Theoretical Framework

بررسي ادبيات نظري موجود در حوزه سياست خارجي نشان مي دهد كه اغلب مطالعات انجام شده بر يكي از عوامل هويت، قدرت و يا امنيت در شكل دهي به تصميمات و رفتارهاي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران تأكيد كرده اند. از اين رو مقاله حاضر در راستاي برطرف كردن خلأهاي تحقيقي موجود يك چارچوب نظري جديد را ارائه مي دهد. در اين چارچوب نظري ادعاي اصلي مقاله اين است كه هر سه عامل هويت، قدرت و امنيت به صورت تعاملي و همبسته نقش تعيين كننده اي در تمامي تصميمات سياست خارجي ج.ا.ايران ايفا مي كنند اما نوع و نحوه ارتباط آن ها در گذر زمان و موقعيت هاي مختلف، نتيجه ملاحظات و اولويت هايي است كه در تصميم گيري سياست خارجي رقم خورده است. مفروض اين مقاله اين است كه هيچ يك از مفاهيم هويت، قدرت و امنيت به تنهايي شكل دهنده سياست خارجي نيست، بلكه در موقعيت هاي مختلف هريك از آن ها مي تواند منبع و ابزار يا هدف باشد كه برخورداري از هر يك از آنها به مثابه ابزار براي رسيدن به دو ديگر به مثابه هدف لازم است. با توجه به ادعا و مفروض فوق اين سؤال مطرح مي شود كه كه چگونه عوامل هويت، قدرت و امنيت در شكل دهي به سياست خارجي ج.ا.ايران در گذر زمان و در موقعيت هاي مختلف نمود و استمرار يافته اند؟ فرضيه مقاله در پاسخ به اين پرسش عبارت است از اين كه سياست خارجي ج.ا.ايران برآمده از تعامل دائمي، همزمان و در حال تغيير هويت، قدرت و امنيت است كه نوع و نحوه ارتباط و ترتيب اهميت اثرگذاري آن ها تابع نظام اعتقادي و سياسي داخلي و موقعيت بين المللي كشور است. در راستاي غناي نظري ادبيات موجود تلاش مقاله حاضر بر آن است كه چارچوب نظري خود را براي فهم و تبيين سياست خارجي ج.ا.ايران ارائه دهد.

Most of foreign policy studies in the field of foreign policy of Iran have emphasized one of the factors: identity, power or security in shaping foreign policy decisions and behaviors of the Islamic Republic of Iran. Therefore, the present article provides a new theoretical framework to remove existing research gaps. In this framework, the main claim of this paper is that all three factors - identity, power and security – have interactively a decisive role in all Iran's foreign policy decisions, but the type and manner of their relationship through passing of time and in different situations are the result of the considerations and priorities that have been made in foreign policy decision making. The assumption of this article is that none of the concepts of identity, power and security alone form foreign policy, but in different situations, each one can be a source, tool or purpose. Given the above assertion and assumption, the question of this paper is: how the identity, power and security factors have become and continue to shape Iran's foreign policy in different times and situations? The hypothesis of the paper in answering this question is that: Iran's foreign policy is based on constant, simultaneous, and changing interaction of identity, power and security that the type and manner of their relationship depend on the internal belief and political system and international position of the country.