وابستگي خصوصيات رواناب به ابعاد كرت در كشتزار ديم تحت باران هاي منطقه نيمه خشك

رواناب عامل مهم فرساينده خاك است كه توليد آن تحت تاثير عوامل متعدد از جمله طول دامنه قرار مي گيرد. آگاهي از اين موضوع مي تواند در برنامه ريزي حفاظت خاك بهويژه در كشتزارهاي ديم سودمند باشد. هدف از اين مطالعه تعيين اثر طول دامنه بر خصوصيات رواناب (حجم كل رواناب، رواناب در واحد سطح و ضريب رواناب) در منطقه نيمه خشك در شمال غرب ايران بود. براي اين منظور، تعداد 22 كرت با طول هاي مختلف (1 تا 1/22 متر) با عرض يكسان بر اساس معادله جهاني هدررفت خاك در زميني ديم با شيب يكنواخت 10 درصد احداث شدند. مشخصات رواناب تحت باران طبيعي براي يك دوره چهارده ماهه از فروردين 1394 تا خرداد 1395 اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه تفاوتي معنيدار بين كرتها از نظر حجم كل رواناب توليد شده وجود داشت (001/0 p). هم چنين توليد رواناب در كرتهاي تا طول 8 متر نيز متفاوت بود (01/0 p) با اين حال كرت هاي با طول بزرگ تر (از 9 تا 1/22 متر) تفاوت معني دار از نظر توليد رواناب نداشتند. به طور كلي رابطه اي معني دار بين حجم رواناب و طول كرت (97/0=R² ) وجود داشت. ضريب رواناب طي رخدادهاي بارندگي دچار تغييرات زياد شد با اين وجود رابطه اي بين ضريب رواناب و شدت بارندگي مشاهده نشد. رواناب در واحد سطح نيز با افزايش طول كرت تا طول 8 متر به شدت افزايش يافته و از آن پس دچار كاهش تدريجي شد. بر اين اساس كرت با طول 8 متر را مي توان كرتي مناسب براي مطالعات رواناب در كشتزارهاي ديم در نظر گرفت.