تأثيرسناريوهاي مختلف مديريت كاربري اراضي بر ميزان فرسايش خاك با مدل USLE در حوضه كليبرچاي

فرسايش خاك يكي از مشكلات محيطي است كه تهديدي براي منابع طبيعي، كشاورزي و محيط زيست به‌شمار مي‌رود. اطلاعات زماني و مكاني فرسايش خاك در اقدامات مديريتي، كنترل فرسايش و مديريت حوزه هاي آبخيز نقش مؤثري دارد. امروزه عدم استفاده صحيح از اراضي و تغيير كاربري اراضي از قبيل تبديل جنگل‌ها و مراتع به اراضي كشاورزي؛ چراي مفرط؛ و شخم در شيب‌هاي تند باعث افزايش ميزان فرسايش خاك و رسوب شده است. كاربري‌هاي مختلف اراضي مقادير متفاوت فرسايش را ايجاد مي‌كنند و مديريت اراضي نقش به‌سزايي در جلوگيري از فرسايش خاك دارد. در مطالعه حاضر، هدف برآورد ميزان فرسايش خاك در كاربري‌هاي مختلف در وضعيت فعلي و پيش‌بيني فرسايش در دو سناريوي اصلي مي‌باشد كه هر سناريوي اصلي شامل سه سناريوي فرعي (50،25 و 75 درصد سطح) تغيير كاربري اراضي در حوزه آبخيز كليبرچاي استان آذربايجان شرقي با مساحت 452 كيلومترمربع مي‌باشد. براي پيش‌بيني موارد ذكر شده با استفاده از معادله جهاني هدررفت خاك (USLE) درچارچوب سيستم اطلاعات جغرافيايي (GIS) و با به‌كارگيري تصوير ماهواره‌اي Landsat5 سال2011 و سنجنده TM، نقشه كاربري با استفاده از نرم‌افزار ENVI4.3 تهيه شد. پس از تهيه عوامل مدل USLE شامل R،K ،LS ،C  وP مدل اجرا شد و مقادير متوسط هر كدام از فاكتورها محاسبه و از حاصل‌ضرب آن‌ها نقشه فرسايش خاك تهيه گرديد. براساس نتايج به‎دست آمده، متوسط فرسايش خاك در كاربري فعلي3/12 تن درهكتار در سال برآورد گرديد. همچنين كم‌ترين و بيش‌ترين مقدار متوسط فرسايش خاك در سناريوي تبديل مرتع طبيعي به پوشش درختي و سناريوي تبديل مرتع طبيعي به ديمزار به‌ترتيب03/9 و 43/15 تن در هكتار در سال برآورد شد.