تعيين شاخص هاي مؤثر براي ارزيابي كيفيت خاك در كاربري هاي مختلف حوضه آبخيز چغاخور

براي بررسي كيفيت خاك، استفاده از شاخص‌هاي حساس خاك به مديريت كاربري اراضي ضروري مي‌باشد. از آن جائيكه رصد كليه خصوصيات خاك، پرهزينه و طاقت فرسا است بنابراين تعداد محدودي از خصوصيات خاك توصيه مي‌شود. اين مطالعه با هدف مقايسه برخي خصوصيات خاك در كاربري‌هاي مختلف و تعيين حداقل ويژگي‌هاي مؤثر بر كيفيت خاك در حوضه آبخيز درياچه چغاخور در استان چهارمحال و بختياري انجام شد. بدين منظور با استفاده از روش ابر مكعب لاتين و با بهره گيري از نقشه‌‌هاي شيب، كاربري و خاك، مكان 125 نمونه سطحي (200 سانتيمتر) تعيين شد. پس از تيمارهاي اوليه نمونه‌هاي خاك، 29 خصوصيت فيزيكي و شيميايي خاك‌ها به روش‌هاي استاندارد اندازه‌گيري شدند. نتايج مقايسه ميانگينها در كاربريهاي مختلف نشان داد كه ويژگيهايي شامل ميانگين وزني قطر خاكدانه‌ها، آب قابل استفاده، گنجايش هوايي، شاخص دكستر، كربن آلي، كربن آلي ذره اي در خاكدانه هاي بزرگ، نسبت كربن آلي ذره اي در خاكدانه هاي بزرگ به كوچك، غلظت فسفر، آهن و مس به ترتيب در كاربري باغ، زمينهاي زراعي، مراتع خوب، ديمزارها و مراتع ضعيف سير نزولي داشتند. جهت تعيين شاخصهاي مرثر بر ارزيابي كيفيت خاك در كاربريها تجزيه داده‌ها به مؤلفه هاي اصلي و تجزيه تشخيص گام به گام انجام شد و ويژگيهايي همانند پايداري خاكدانه ها در آب، اجزاي بافت خاك، نسبت كربن آلي ذره اي در خاكدانه هاي درشت به خاكدانه هاي كوچك و غلظت عناصر سنگين مس و روي به عنوان حداقل مجموعه داده‌هاي حساس به كيفيت خاك گزينش شدند.